Thưa ba,

Dạo này hai thằng cháu nội của ba học rất tệ. Chúng nó giờ có đầy đủ quá nên không cố phấn đấu. Con kể cho nó nghe ngày xưa mỗi lần con cố gắng học lên hạng, ba thưởng con ăn kem. Con rất mê được ăn kem ở vườn hoa Lạc Hồng. Kem trắng, thơm, và có vị rất đặc biệt. Sau này qua Mỹ tuy có rất nhiều loại kem nhưng con chỉ thèm được ăn kem Việt Nam.

Sau khi kể cho chúng nó nghe, con cũng bùi ngùi nhớ lại những lúc con thành đạt hoặc những giây phút hạnh phúc nhất cũng không có ba bên cạnh để chia sẻ. Năm lớp 8, con đứng nhất khối môn toán tuy Anh văn vẫn chưa vững vàng. Năm tốt nghiệp trung học và được vào đại học chỉ có mẹ và chị Thơm đưa con đến ký túc xá. Lễ tốt nghiệp đại học cầm cái bằng trong tay cũng không có ba. Ngày con kết hôn cũng không ba. Ngày con nhận được bằng thạc sĩ và được triển lãm dự án “Nghệ thuật chữ Việt” cũng không có ba ở bên cạnh. Và ngược lại, khi ba rời khỏi cõi đời này con cũng không được đến bên cạnh ba lần cuối. Đời đã an bài như thế thì con cũng đành chấp nhận nhưng con vẫn luôn nghĩ về ba trong những giây phút đó.

Ngày xưa mỗi lần nghĩ đến ba, việc con chỉ có thể làm là viết xuống những cảm nhận của mình. Những lá thư con viết cho ba đã khiến ba và nhiều người buồn. Dần dần không thấy ba hồi âm nên con chỉ viết trong nhật ký. Giờ đây mỗi lần nhớ đến ba, con cũng không làm gì được ngoài việc viết xuống những cảm nghĩ của mình. Lúc trước cũng thế, viết để tâm sự với ba. Giờ cũng thế, viết để được gần ba hơn. Lúc ba ra đi, con đã không khóc lóc không bi lụy. Không phải con mất đi cảm giác nhưng con vẫn giữ được ba trong lòng. Mối quan hệ của hai cha con xưa nay vẫn không đổi thay và nó vẫn tồn tại trong tâm hồn con cho dù nghìn trùng xa cách.

Lúc trước tuy mấy mươi năm không gặp, hai cha con cũng chỉ hỏi thăm nhau hai ba câu qua điện thoại cho có lệ: Ba khỏe không? Khỏe. Con khỏe không? Dạ cũng khỏe. Cô Ba bác Tư và đại gia đình khỏe không? Khỏe. Mấy dì mấy cậu khỏe không? Dạ thưa khỏe. Thôi bye nhé. Dạ bye.

Những tháng ngày trước khi ba ra đi, ba đã không còn nói với con gì cả. Con cũng chỉ nhìn ba qua điện thoại mà cũng chẳng biết nói gì hơn. Không dám hỏi ba khỏe không vì có cảm giác ba đang đau đớn lắm. Tình cảm con dành cho ba không thể nói lên thành lời nhưng có thể viết xuống tường chữ. Còn viết về ba là còn cảm nhận được ba. Còn viết về ba là còn tâm sự với ba. Còn viết về ba là còn yêu mến ba. Còn viết về ba là còn có ba. Chúc ba ngủ ngon.

After the disastrous failure of trying to upgrade MODX, which brought down the Scalia Law website for almost an entire day, I needed to make a move. It was an embarrassment and my reputation was on the line.

I looked into the possibility of moving the site to WordPress or Drupal. The development would be expensive and the migrating process would be long, but we needed to get off MODX or move off a dedicated server I managed.

I presented the options and explained the pros and cons to my supervisor, but she had another idea in mind. She was neither impressed with WordPress or Drupal. Moving almost 1,200 pages to another platform seemed scary and daunting. She suggested that we should look into MODX Cloud. My worries turned into excitement when she made that suggestion. I didn’t think it would be an option because I strongly advised that we move to MODX Cloud a few years ago, but it didn’t work out.

I immediately reached out to the MODX Cloud team and they offered to take care of the migration for us at no charge. In the past few weeks, they worked closely with me to make sure the migration went smoothly. They explained everything I needed to know. They moved and tested our site on their Cloud platform. They made suggestions to improve our site. I was amazed with the level of support they had provided us at no cost. We were more than happy to pay for the business package and a few extra options they offered.

For the first time in almost 10 years at Scalia Law, I feel so good about handing over this part of my job. A huge rock has been lifted off my chest. Server administration was never my strong suit. I rather have the experts taking care of the server and I take care of the design and the development parts of the site. The most stressful part of my job has migrated. I now can enjoy and focus on what I do best for the law school.

The Scalia Law website is now in a good home. Who can take better care of MODX than the creators themselves? The team was a pleasure to work with. Special thanks to Jay Gilmore and Veljko Mirkovic for their patience and expertise. I am so glad that we’ve made the move. Although MODX is small and its adoption is not as popular as WordPress or Drupal, it is still a powerful and flexible content management system. The people behind it are just phenomenal.

Sự thành công của “Để mị nói cho mà nghe” đem đến điểm mới lạ cho Hoàng Thuỳ Linh qua âm hưởng dân tộc hiện đại. Lời nhạc dễ thương và dễ dàng đi vào lòng người và cái thu hút của bài là lối hoà âm nhộn nhịp và trẻ trung.

“Lắm mối tối ngồi không” cũng tưng bừng và duyên dáng. Linh xử lý chất giọng của mình khéo léo để phù hợp với lối hoà âm nhanh nhẹn và tươi vui. Lúc đầu đọc tựa đề không có dấu, tôi đón sai chữ “Lắm mối.” Phải chi, “Em vẫn chưa có chồng / [Làm mồi] tối ngồi không” thì anh đem rượu vào nhậu em luôn.

“Kẻ cắp gặp bà già” chuyển sang âm hưởng điện tử với Binz phụ trách phần rap: “Môi này cho anh mơ / Straight up không văn thơ / Em là vực sâu anh đã rơi / Lúc nào rồi chẳng nhớ.” Tự nhiên chêm vào chữ “straight up” nghe lãng xẹt nhưng đó là cái gu Binz.

“Tứ phủ” đưa người nghe lạc vào một không gian đương đại đầy huyền bí của “Nơi đây đại ngàn em chờ thiên thu.” Giọng của Linh bay bổng như một linh hồn bị thất tình và đang quằn quại với nhịp điệu electronic dồn dập và đầy ma lực.

Album thứ ba này mở một ngoặt mới cho Linh và cô đã lột xác để nhập vai vào những nhân vật trong mỗi bài hát. Từ giọng hát đến hoà âm phối khí, Linh đầu tư kỹ càng cho những bài hát của mình. Lâu lắm mới thưởng thức một album không đụng hàng. Nghe những album cover lại nhạc Trịnh hoặc nhạc trữ tình riết cũng thấy ngán ngẩm.

Như mỗi đứa trẻ lớn lên trên mảnh đất Việt, lòng tôi xôn xao mỗi khi xuân về. Được nghe tiếng pháo nổ, được mặc những bộ đồ mới, và dĩ nhiên là được tiền lì xì. Riêng tôi, tết là được gặp gỡ ba nhiều hơn. Những tháng ngày trong năm, ba đi làm xa lâu lâu mới về và chỉ ở lại nhà vài ngày rồi đi. Đến gần tết ba mới ở nhà được vài tuần.

Để chuẩn bị đón xuân, ba thường quét dọn và lau chùi nhà cửa từ lầu một đến lầu ba. Năm đó tôi được năm hoặc sáu tuổi, tôi cứ theo gót ba để xem ba dọn dẹp. Ba không cho đến gần vì sợ bụi bặm bay vào mũi tôi lúc ba đang quét nên ba bắt tôi ngồi trên chiếc ghế. Rồi tôi ngắm ba ngồi chồm hổm lau từng ô gạch bằng nùi giẻ. Thấy tôi vừa chán vừa buồn ngủ, ba dạy tôi hát bài gì đó mà tôi chỉ nhớ được hai câu, “Có lỗi không nhận lỗi là hèn / Có lỗi mà nhận lỗi là ngoan.” Ba hát đi hát lại vài lần rồi bảo tôi hát lại. Tôi không chịu nhưng ba cứ bắt thì tôi hát, “Có lỗi không nhận lỗi là hèn / Có lỗi mà nhận lỗi là ngu.”

Ba nhìn tôi với sự ngạc nhiên. Cũng may là tay ba đang dơ, chứ không chắc tôi ăn bạt tay rồi. Dùng tay không được, ba quay qua táp vào thằng nhóc của tôi thật nhanh. Tôi kinh ngạc vô cùng. Không đau lắm nhưng đủ để nhớ suốt đời. Chỉ có ba mới chơi trò quái lạ như thế với thằng con nghịch ngợm này.

Ước gì tôi có nhiều thời gian bên ba nhưng định mệnh đã an bày cho cha con sống cách xa nửa vòng trái đất. Ba mươi mấy năm trôi qua, tôi cũng đã quen với lối sống như thế. Tuy không gặp mặt hằng ngày nhưng tôi lúc nào cũng nghĩ đến ba. Giận ba trách ba rồi thì cũng thông cảm và thương mến ba. Vì đó là ba. Dù ba ở Việt Nam hay trên thiên đàng, tôi vẫn nghe được những tiếng nói cười giòn giã của ba mỗi khi nghĩ về ba. Ba vẫn luôn tồn tại trong tôi. Giờ đây ba vẫn bên tôi.

Last night, I put together a webpage in memory of my father. It features photos, a couple of blog posts I have written here, and a video of his funeral. I hope my brother, sisters, and extended family members will send me their photos and written memories of him.

The typeface is the variable version of Piazzolla, designed by Juan Pablo del Peral for Huerta Tipográfica. Piazzolla is a versatile type system with great Vietnamese support.

This is my way of paying a tribute to him. I can always visit him here. He’s not just in my heart and mind, but also in my virtual home. I love you, dad!

Có đôi lúc tôi cảm thấy chán chường với cuộc sống tấp nập và hối hả trên đất Mỹ. Nhất là vào những tháng ngày lạnh lẽo và hiu quạnh của mùa đông, tôi muốn bỏ hết tất cả để trở về Việt Nam sống một cuộc sống nhẹ nhàng và giản dị với ba.

Ba năm trước tôi đã có những tháng ngày ngắn ngủi bên ba trong căn nhà đơn sơ, không TV, không internet, không tin tức về chính trị Mỹ. Những buổi trưa hè tôi nằm trên chiếc võng trước nhà đọc sách, lắng nghe tiếng ve kêu, hoặc ngắm nhìn những hạt mưa rơi. Tâm hồn tôi lắng đọng và cảm giác thoải mái hơn so với cuộc sống vội vã và đầy áp lực ở Mỹ.

Dĩ nhiên đó chỉ là điều mơ ước. Tôi không thể nào bỏ lại vợ con và càng không thể nào bỏ lại mẹ già để chọn cuộc sống riêng cho mình. Tôi chấp nhận sự thật và tiếp tục sống, làm việc, và chăm sóc đàn con. Tôi không có đường chọn lựa nào khác hơn.

Khi ba quyết định về lại Việt Nam, ba đã không một lời giải thích nào cho tôi. Mấy tháng ba ở Mỹ là khoảng thời gian dài nhất tôi được sống bên ba. Lúc còn ở Việt Nam ba vẫn thường đi làm xa nên cũng không gặp được ba hằng ngày. Vì ba đã quen với cuộc sống nay đây mai đó nên bị ràng buộc trong một căn phòng thuê nhỏ ba không chịu được. Ngược lại, đối với tôi đó chính là mái ấm gia đình.

Còn gì hạnh phúc hơn khi được sống bên cạnh cha mẹ. Hằng ngày đi học về được gặp gỡ cha mẹ, được nói và được nghe tiếng Việt sau những tiếng đồng hồ dài câm nín và bị tra tấn lỗ tai với những tiếng nói lạ quắc. Được ngồi chung bàn thưởng thức những món ăn Việt Nam chính tay mẹ nấu sau khi ăn những món ăn trưa chán ngắt trong trường. Như những gì quá tốt đẹp cho sự thật (too good to be true), nó sẽ không tồn tại.

Lúc ba chọn con đường trở về Việt Nam, căn phòng thuê trở nên trống vắng. Đi học về không còn được nghe tiếng nói giòn giã của ba mà chỉ còn lại những cảm giác sầu muộn của mẹ. Tôi chơi vơi lạc lõng. Đi học bị bạn bè khác màu da trêu chọc không có người chở che. Khi không còn kiềm chế được chính mình, tôi đánh lộn trong lớp và bị đuổi học. Đó là những chuỗi ngày khó khăn nhất của tôi.

Sau này lúc tôi được ở bên cạnh ba lần vừa rồi tôi về Việt Nam, ba mới giải thích quyết định của ba. Giữa vợ và con ở Mỹ và các anh chị ở Việt Nam, ba đành phải chọn một bên. Bên con còn có mẹ, còn các anh chị không có ai cả nên ba phải về để lo cho các anh chị. Quyết định đó cũng công bằng. Phải chi ba nói với tôi từ lúc đầu, tôi đã không hiểu lầm ba và tôi đã sớm chấp nhận sự thật đó.

Sự chọn lựa đó chắc chắn rất khó khăn và khổ tâm cho ba nhưng con đường ba đi đó, con đường ba theo đó đúng đấy ba ơi. Được chứng kiến các anh chị thương yêu và chăm sóc cho ba đến cuối đời cho con thấy được sự hy sinh của ba rất xứng đáng. Chính mẹ cũng thấu hiểu được điều đó. Nếu mẹ và con giữ ba lại bên Mỹ thì đó là điều quá tham lam và ích kỷ.

Ba đã biết trước và đã tin tưởng mẹ một mình nuôi dưỡng con nên người và ba đã không bỏ rơi các anh chị. Ba cũng đã dạy dỗ các anh chị trở thành những người trọng tình nghĩa. Giờ đây anh chị em càng gắn bó hơn nhờ ơn cha.

Cám ơn những công lao và sự hy sinh to lớn của ba. Xin ba hãy yên tâm và an giấc.

Tên họ: Hồ Hữu Tỷ
Pháp danh: Thiện Minh
Sinh năm: 1936
Quê quán: Đạo Thạnh
Tạ thế lúc: 14 giờ, ngày 15, tháng 11, năm 2020
Hưởng thọ 85 tuổi

Thế là ba đã trở về cát bụi. Tuy không có mặt để tiễn đưa ba đi, tôi và mẹ được xem tang lễ tường tận qua video nhờ công nghệ hiện đại. Thật cảm động khi thấy bà con cô bác tiếp tay nhau để tưởng niệm một người em, người anh, người cha, người bác, người chú, và người ông yêu dấu trong đại gia đình. Xin được tri ân những tình cảm mọi người dành cho ba. Cám ơn gia đình cô Ba, gia đình bác Tư, gia đình chú Sáu, gia đình chú Bảy, và gia đình chú Mười.

Cám ơn những lời chia buồn từ người thân và bạn bè gần xa qua điện thoại hoặc qua Facebook. Cám ơn tình cảm quý báo gia đình anh Tám dành cho ba. Cám ơn anh rất nhiều đã thay thế tôi chăm sóc cho ba những tháng ngày vừa qua. Những lần anh em tâm sự, anh thấu hiểu được tâm trạng của tôi và luôn an ủi tôi đừng quá lo lắng. Tôi cảm kích tình nghĩa giữa anh và ba.

Cám ơn những lời chia buồn của Sư Bà sáng nay. Sư Bà hiểu được hoàn cảnh của tôi và lo ngại tôi đau buồn nên đã có lời khuyên nhủ và giải nghĩa về sự ra đi của con người. Những lời Sư Bà nói ngắn gọn nhưng rất thấm. Tôi cũng đã đọc, tìm hiểu, và suy nghĩ rất nhiêu về cái chết. Sau những lần đau đớn mỗi khi chứng kiến từng người thân đột ngột ra đi, tôi đã chấp nhận và thấu hiểu được chết là một phần trong cuộc sống. “Còn sống một ngày là hẹn chết mai đây” (Trịnh Công Sơn). Ngày xưa tôi rất sợ đối diện với cái chết. Giờ đây tôi đã có cái nhìn khác. Thay vì đau buồn về cái chết, tôi xin được ca ngợi về cái sống.

Ba đã sống một đời sống giản dị và chất phát. Ba không nặng về vật chất hay tiền bạc. Ba có bản chất mạnh mẽ và thẳng thắng. Ba không bộc lộ tình cảm của mình. Tình thương của ba chỉ để trong lòng. Càng thương ba càng rầy la. Ba không do dự hay lo ngại về những quyết định của mình. Ba chưa từng hối hận về con đường ba đã chọn. Tôi cũng sẽ noi gương ba. Sẽ không hối tiếc về dĩ vãng và sẽ không để quá khứ ảnh hưởng đến hiện tại và tương lai. Sống hết mình để lúc nằm xuống không còn hối tiếc.

Ba là người rất dạn dĩ. Tôi còn nhớ một kỷ niệm nho nhỏ lúc ba sống những ngày tháng ngắn ngủi với tôi ở Mỹ. Có một lần hai cha con đi công viên trò chơi. Tôi và ba xếp hàng chơi trò xe điện đụng (bumper cars). Khi hết giờ bước ra, ba làm rơi cặp kính từ trong túi áo. Ba bảo tôi báo cho người quản lý biết. Tôi rụt rè không dám hỏi vì e ngại tiếng Anh không biết nói. Ba tự bước đến anh quản lý ra dấu cặp kính. Anh quản lý hiểu ý ba ngay và trao lại cho ba cặp kính. Tôi khâm phục ba. Về sao mỗi khi tôi phải đứng nói trước đám đông trong trường hay trong hội nghị, tôi nhớ đến sự mạnh dạn của ba để có động lực để vượt qua. Giờ đây mỗi lần ra ngoài, tôi bảo đám nhỏ phải mạnh dạn lên. Muốn ăn gì phải tự gọi. Muốn hỏi gì người ngoài phải tự hỏi. Ông nội của tụi nó không biết tiếng Anh còn không sợ huống chi tụi con biết tiếng Anh mà nhút nhát gì.

Vì kỷ niệm giữa tôi và ba không nhiều nên những sự việc nhỏ nhoi đến thế tôi cũng nhớ rất rõ. Còn anh chị luôn sát cánh bên ba mấy mươi năm qua chắc chắn có rất nhiều ký ức về ba. Hẹn một ngày gần đây, anh chị em sẽ gặp gỡ nhau để tôi được nghe những câu chuyện về cuộc đời của ba.

My phone rang around 2:15 in the morning on Sunday. It was my sister in Vietnam. I knew something was bad. She cried and informed me that our dad was not doing well. She turned on the camera and pointed to our dad. He was on the ventilator and his skin already turned gray. Fifteen minutes later, he stopped breathing. My heart sank. My sister kept her camera on while everyone did something for him. My brother-in-law gave him a wash. My other sister changed his clothes. I was totally helpless from the other side of the world. My sister told me she needed to do something so we hung up.

I tried to catch some sleep but I just tossed and turned. Around five in morning, my sister called again and asked me to break the news to my mom. I called her to tell her about her husband’s passing and guided my nephew to help her make a video call so she could see his face for the last time before they placed him in his casket. I told my wife I needed to drive to Lancaster to be with my mother during this difficult time. I listened to Khánh Ly’s pre-1975 recording of Trịnh Công Sơn music the whole time I was on the road. I always turned to this special collection when I needed to console my own soul. Through his philosophical lyricism, he writes about death eloquently.

I stayed with her and we talked about my father a bit. We both were grieving in silence. I bought some lunch and we ate together. Her emotion was stronger than I thought. She had been through so much and weathered many storms that came her way. After she went to bed to rest, I went to the skatepark near my sister’s house. It was a windy, cloudy Sunday evening. The entire park was empty. I rollerbladed a few rounds in the beginner bowl then just reclined myself against the curved wall watching the dead leaves blowing and gray clouds floating. I reminisced about my father. I can only recall glimpses of him in my childhood memories. The time he made me a kite and we flew it together on the top balcony of our house. The time when I inserted a wire into an electrical outlet, which nearly shocked myself to death, and he saved me. The time when I sat at the front of the motorbike and shook the steering wheel, which caused the bike to swerve, and he saved me again.

The clearest memories were the two weeks in 2017 when I came back to Vietnam for a conference. Except for the two days I had to be at the conference, the rest of the time I spent with him. He was in such great health at the time. Each morning, we biked to his favorite Mỹ Tho noodle soup stalls then his favorite coffees shops. Then we relaxed by the river talking about life. He was much more expressive and communicative in person than through phone or video. Each night, we went out to different restaurants with our big family drinking and enjoying all the great food my hometown had to offer. I had such wonderful times and memories.

The day he took me back to the airport, he felt sad but didn’t want to show his emotion. He was quiet the entire ride. He didn’t want to eat. At the drop-off, he said goodbye and walked away quickly. I was shocked. I ran after him, hugged him tight, and kissed him on his rough cheek. Tears rolled down my eyes and I could not say a word. That might be the last time I would see him and it turned out to be the last time I saw him in person.

I kept staring at the dark clouds at the skatepark thinking about him. The physical distance between us in the past forty years of my life has shaped my relationship with my father. In my heart and mind, he will always be around as long as I live. I looked up and I could still hear his words and feel his spirit. I smiled at him as the rain started to drizzle. I packed and headed home. My sister called and invited us over for dinner. I picked up my mom and some liquors. I wanted to drink with my dad.

Sáng nay ba thanh thản ra đi xung quanh gia đình và người thân. Tuy tôi không thể về gặp mặt ba lần chót nhưng cũng thấy được ba qua video khi ba trút hơi thở cuối cùng trước khi lìa trần. Khi hay tin ba bị ung thư tuyến tụy ở giai đoạn cuối vài tháng trước, tôi muốn về thăm ba ngay nhưng thời buổi đại dịch COVID chính phủ Việt Nam không cho vào. Tôi vẫn nuôi hy vọng là ba sẽ chóng chọi đến lúc Việt Nam mở cửa lại. Nhưng mỗi lần thấy ba đau đớn qua video, tôi bùi ngùi lắm. Thôi thì ba ra đi như vậy cũng nhẹ nhàng và đỡ đau thể xác.

Ba đã hưởng thọ hơn 80 năm cuộc đời. Con người trước sau gì cũng phải lìa xa cõi tạm trần gian. Tôi cầu mong cho hương hồn của ba được trở về cõi vĩnh hằng. Từ nhỏ, tôi đã xa ba. Người ở lại Việt Nam còn người sang Mỹ, ba và tôi đã sống giữa hai thế giới xa cách và khác biệt nhau. Bốn mươi mấy năm qua hình bóng của ba vẫn luôn trong ký ức, đầu óc, và con tim của tôi. Suốt cuộc đời còn lại của tôi vẫn thế. Ba sẽ luôn giữ một vị trí riêng trong tôi.

Tôi thành thật cám ơn đại gia đình đã lo lắng cho ba chu đáo cho đến cuối đời. Tôi thì chưa làm được gì cho ba nhưng anh chị sống gần ba đã thay thế cho tôi. Tình thương của anh chị dành cho ba khiến tôi kính nể và cảm kích. Anh chị đã làm tròn bổn phận của những đứa con hiếu thảo. Ba ra đi cũng vui và an tâm biết được các con của ông vẫn đùm bọc và tương tác lẫn nhau. Tình anh chị em như thế quý lắm. Tuy tôi không sống gần anh chị nhưng tôi rất hãnh diện và hạnh phúc được cùng chung một dòng máu. Chúng con cầu xin cho ba được nghỉ ngơi trong thanh bình.

Sally Rooney’s coming-of-age novel explores the complexities of love, sex, heartbreak, class, and abuse. Marianne and Connell went to the same high school. They hardly spoke to each other in public. In private, however, they had unspoken intimacy. Marianne was confident in her own skin. Connell was popular, but had his insecurities. Despite their differences, they appreciated each other’s company. Their relationship went through different stages as they navigated life. Rooney’s writing is simple, poignant, and seductive. Even without the use of quotation marks around dialogues, the flow is never interrupted. It’s a damn guilty-pleasure read.