Is the night gone yet, that the sky’s hurrying to show its lights.
A flock of birds carries the coming season on little wings in flight.
An autumn evening, I went to send her off…
Returning home, feeling sad and chilly…
Leaves on tree branches falling,
each leaf gets flown far, far away…

On the night of parting, what sadness keeps you silent.
I only hear you telling me ever so softly,
that it’s really late and time for me to go home.
The day was dreary, transporting the evening into night.
I force myself to smile, but my heart’s already in tears…

An ethereal night of moonlight and stars.
Stars filling the sky, each twinkling brightly.
A poetic mood comes upon me.
Taking my soul back to the road of memories…

Are we apart yet that my heart’s feeling desolate.
The road ahead, wide and windy, with just only me.
Drunken with wine, but my soul already in frost.
Leaves on tree branches,
the last leaf, falling, gets flown far away…

Translated by Vương Thanh

Chiếc lá cuối cùng

Đêm qua chưa mà trời sao vội sáng
Một đàn chim cánh nhỏ chở mùa sang
Chiều vào thu tiễn em sầu lạnh giá
Lá trên cành từng chiếc cuốn bay xa…

Đêm chia ly buồn gì sao chẳng nói
Chỉ nghe em nói nhỏ trở về thôi
Ngày buồn tênh cũng đưa chiều vào tối
Mím môi cười mà nhớ thương khôn nguôi

Mộng tràn ngập đêm trăng sao
Sao đầy trời từng chiếc lấp lánh
Rồi một chiều xuân thơ trinh
Cho lòng mình về với dĩ vãng

Xa nhau chưa mà lòng nghe quạnh vắng
Đường thênh thang gió lộng một mình ta
Rượu cạn ly uống say lòng còn giá
Lá trên cành một chiếc cuối bay xa

Tuấn Khanh

“À ơi,” the sweet voice of gentle Mother
Her lullaby warms even the mountains and rivers
Mother’s love is beautiful and pure
With fragrant hands, she opens thousands of history pages
O Mother, O Mother Vietnam
Your love’s in a thousand melodies of lullabies
You teach your children to be just and compassionate,
to remember their roots and heroic ancestry.
Vietnam’s like a sad river branch with many twists and turns;
The moon dimmed, the water murky, the poor people, the bloodsheds…
Now, Mother’s voice is low, deep and sad
The two abysmal dark regions, a single source of suffering
Gentle Mother with shining virtue like a mirror
Her Flower of Compassion grows in her children’s garden
Mother sings a wonderful lullaby
Mother sings a lullaby of Love of Flowers and People…

Translated by Vương Thanh

Lời ru Mẹ Việt Nam

À ơi! Lời ngọt Mẹ hiền,
Tiếng ru ấm cả ba miền núi non
Mẹ tươi lòng ngát như son
Tay thơm Mẹ mở ngàn trang sử vàng.
Mẹ ơi, Mẹ hiền ơi. Ơi Mẹ Việt Nam
Tình thiêng muôn sợi tơ (ơ) đàn Mẹ rung
Dạy con nghĩa núi, tình sông
Dạy con nhớ gốc, khơi dòng liệt oanh
Nhánh sông sầu mấy khúc quanh
Trăng mờ, nước tủi, dân lành máu tuôn
Giờ đây tiếng Mẹ trầm buồn
Hai miền u tối, một nguồn đau thương
Mẹ hiền đức sáng như gương
Hoa Nhân Ái nở trong vườn con tươi
Mẹ ru, Mẹ ru tiếng hát tuyệt vời
Mẹ ru, Mẹ ru, Mẹ ru tiếng hát Lòng Đời Ươm Hoa…

Tuệ Nga

Đen Vâu:

Ở trong xóm anh rất ngoan, chẳng ai thấy anh say mèm
Mẹ anh dặn anh đủ thứ, nhưng quên dặn đừng say em

Binz:

Em ơi, em ơi đừng làm khổ anh
Anh chỉ muốn chân em ở trên cổ anh

Tuần trước Dượng Chín (em rể út của mẹ tôi) qua đời ở tuổi 90. Nếu như tôi may mắn sống bằng ông ta thì tôi đã mất hết nửa đời người. 45 không còn trẻ cũng chưa phải là già. Tôi đang tiến đến giai đoạn khủng hoảng tuổi trung niên. Từ nghề nghiệp đến cuộc sống riêng tư, mọi thứ đều bắt đầu đi xuống.

Tôi vẫn đam mê thiết kế trang web nhưng chỉ cho chính mình. Tôi thích thiết kế những gì mình muốn hơn là cho kẻ khác. Tôi đã mất hứng thú với nghề thiết kế. Tuy nhiên tôi vẫn phải đeo theo nó để nuôi sống gia đình. Tương lai sẽ ra sao, tôi không biết. Tôi không muốn phải suy nghĩ nhiều làm chi cho thêm phiền muộn.

Trong gia đình, con cái càng lớn thách thức càng cao. Làm cha mẹ ai không thương yêu và lo lắng cho các con của mình. Yếu điểm của tôi là đầu tư quá nhiều cảm xúc vào các con. Kết quả chỉ khiến mình thêm phiền muộn, trầm cảm, và mất đi nhẫn nại.Nhìn thấy bọn nó rơi vào cơn nghiện điện tử mà không thể nào kéo ra được. Đó là nỗi thất bại lớn nhất của người làm cha này.

Trong tình vợ chồng thì có những giây phút êm đềm cũng có những phút giây gây cấn. Nhưng ở bên nhau mười mấy năm, chúng tôi hiểu nhau hơn nên tình cảm mặn nồng hơn. Tôi kính trọng sự thương yêu của vợ dành cho chồng con. Tôi vẫn tin rằng chúng tôi sẽ tiếp tục đi với nhau hết cuộc đời.

Mấy mươi năm cứ tưởng rằng cuộc sống của tôi sẽ không có bạn bè ngoài gia đình. Ở tuổi 45, tôi may mắn được làm quen với một vài người bạn hợp gu. Chúng tôi có con cái cùng lứa tuổi. Chúng tôi thích ăn nhậu và nói chuyện trên trời dưới đất. Sống ở đây có một vài người bạn bè chơi đẹp với nhau là vui rồi. Chúng tôi chơi đồng điều và không lợi dụng nhau.

Với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng”. Còn tôi, nhất là ở tuổi 45, sống trong đời sống quan trọng nhất là biết điều. Bạn bè có qua có lại. Nếu không biết điều thì đường ai nấy đi. Ngay cả người thân trong gia đình, đối xử với nhau không biết điều cũng dễ mất lòng.

Ở tuổi 45, tôi muốn có được cuộc sống an nhàn. Tránh đụng chạm tới người khác nhất là những gì không xứng đáng. Dĩ nhiên gia đình vẫn là điểm quan trọng nhất của tôi. Sau đó là sức khỏe. Tôi cố gắng chơi những môn thể thao như skiing, snowboarding, rollerblading để giữ gìn sức khỏe. Tôi vẫn luôn đọc sách và tập viết hằng ngày để mở mang trí óc. Hy vọng bước qua tuổi 45 sẽ bớt đi sự phiền muộn và căng thẳng trong cuộc sống. Được như vậy là vui rồi.

Dì Chín mến,

Hay tin Dượng Chín ra đi tuần trước nhưng đến hôm nay cháu mới gửi lời chia buồn đến dì. Cháu nghĩ những chuỗi ngày vừa qua dì rất bận rộn.

Sinh thời dượng sống kín đáo với người vợ của mình. Lúc rời cõi tạm cũng thế. Dượng lặng lẽ ra đi có dì bên cạnh. Cháu kính nể tư cách riêng tư và yên tĩnh của dượng.

Lúc dì dượng kết hôn, cháu qua Mỹ chưa được bao lâu và tiếng Anh vẫn chưa thông thạo nên cháu rất ít tiếp xúc với dượng. Tuy nhiên cháu cảm nhận ra được sự yêu thương của dượng dành cho dì và gia đình.

Cháu không bao giờ quên được dì dượng đã không ngại đường xá xa xôi lái chiếc Honda trắng từ Texas về đến Pennsylvania để tặng chiếc xe cho cháu. Trước khi trao xe cho cháu dượng đã sửa sang kỹ càng. Lúc đó cháu mới tìm được việc làm nên rất cần có xe để đi xa. Cháu luôn ghi nhớ sự nhiệt tình và lòng yêu thương của dì dượng đối với cháu.

Tuy dì và dượng sống và lớn lên trong hai thế giới và môi trường khác nhau, nhưng tình cảm đã gắn chặt dì dượng với nhau mấy mươi năm qua. Cháu hâm mộ dì dượng. Sống trên cõi tạm này đến một lúc nào đó cũng phải ra đi. Cháu tin chắc dượng đã có một cuộc sống hạnh phúc cho đến cuối cuộc đời bên cạnh người dượng thương yêu.

Tuy đã ra đi nhưng dượng vẫn tồn tại mãi trong tim của dì. Lúc mẹ rời xa thế gian, cháu rất đau buồn. Cháu nghĩ mình đã mất mẹ vĩnh viễn. Nhưng hình bóng, nụ cười, và tiếng nói của mẹ vẫn vẫn sống mãi trong tim của cháu mỗi khi nghĩ về mẹ và viết về mẹ. Cháu vẫn thường xuyên tâm sự với mẹ mỗi khi cháu gặp khó khăn và mẹ luôn che chở cho cháu và gia đình.

Cháu tin chắc rằng dượng cũng không muốn dì quá đau buồn về sự ra đi của dượng. Nên dì cố gắng giữ gìn sức khỏe nhé. Trong mấy anh chị em của mẹ cháu, giờ chỉ còn lại dì. Đối với cháu (và các anh chị em họ hàng) dì cũng như mẹ tụi cháu. Qua những bài dì viết về gia đình, dì đã từng nuôi nấng các cháu như con ruột của dì. Con Dì Hai, con Dì Tư, con Dì Năm, con Cậu Sáu, con Dì Tám cũng là con của Dì Chín. Dì đừng ngại ngùng liên lạc với cháu hoặc các anh chị em trong họ.

Cháu thương tiếc sự ra đi của dượng và cầu nguyện cho linh hồn của dượng được yên nghỉ trong bình an. Cháu cũng cầu mong ơn trên ban cho dì sức khỏe và tinh thần để vượt qua những tháng ngày khó khăn này.

Love,
Cháu Doanh

Tháng vừa rồi tôi nhận được thư “bạn đọc” chia sẻ trải nghiệm về mối quan hệ gia đình, nhất là cách dạy dỗ con cái. Tôi đọc và thấy những gì chị nói có giá trị nên mạo muội đăng lại đây để có thể giúp đỡ cha mẹ khác cùng chung hoàn cảnh.

Hi Donny,

Chị tên H và đã biết đến blog của em không nhớ chính xác là bao lâu nhưng chị nhớ khi em mới mở quán chị cũng mới vô hãng làm. Giờ chị đã làm được 23 năm ở hãng. Đây có lẽ là email thứ 3 chị gởi em. Lâu lâu lại vào đọc. 20 năm em blog thì dường như chỉ cũng biết được ít nhiều cuộc đời em với những thăng trầm. Cảm nhận nỗi lòng em về những khó khăn trong tình cảm khi làm chồng làm cha chị mạo muội chia sẻ chút. Nếu phiền lòng em thì em cứ cho chị biết và chị sẽ shut up. Con trai chị 13 tuổi và gần với con lớn của em. Là cha mẹ thời nay ai cũng đau đầu về screen time. Cứ muốn theo ý mình theo sát chúng nó, chị có cảm giác high blood pressure hoặc heart attack. Thôi thì chị để con chị tự do nhưng với điều kiện không tuột điểm, tối đi ngủ không quá trễ. Mấy giờ là trễ thì bàn bạc. Em có khuyến khích con chơi thể thao đồng đội at school không? Đôi khi chơi sport với ba cháu không hứng nhưng chơi với bạn hứng hơn. Vận động nhiều cháu sẽ mệt và ngủ sớm hơn chăng?

Chị còn vài điểm quan trọng muốn chia sẻ mong giúp em trong quan hệ gia đình. Please let chị know nếu em ok cho chị chia sẻ còn không thì cũng cho chị biết để chị dừng lại.

Một ngày không quá bận rộn và nặng nề em nhé!

HD

Tôi trả lời

Chị H mến,

Chị đừng ngại chia sẻ những kinh nghiệm của chị về gia đình. Em viết lên những thăng trầm của mình cũng hy vọng có những ai (như chị) cùng có trải nghiệm để học hỏi thêm.

Thời gian gần đây em cũng làm như chị cho tụi nó thoải mái hơn miễn học hành không bị ảnh hưởng. Thằng lớn tuy cũng mê chơi games lắm nhưng biết nghe lời khi bảo đến giờ phải đi ngủ. Thằng thứ ba với thằng út hơi cằn nhằn một chút nhưng cũng nghe lời. Thằng thứ nhì (11 tuổi) mới nhức đầu. Bảo nó ngưng thì nó nói cho 5 phút nữa để nó chơi xong. 15 phút sau nó vẫn không rời máy. Nói nhỏ nhẹ thì không nghe. La nó thì nó cự lại. Không đánh đập thì nó đâu biết sợ. Chỉ còn cách cấm nó chơi, nó mới chịu xuống nước. Lần nào cũng vậy mà nó vẫn tánh nào tật nấy. Nó rất là có khiếu thể thao nhưng nó thà ở nhà chơi chứ không chịu ra ngoài. Em cũng muốn tụi nó tham gia thể thao ở trong trường với bạn bè nhưng hai thằng lớn không chịu.

Thằng thứ nhì không thể kiềm chế được cảm xúc của nó. Nghe hai mẹ con nó cãi lộn với nhau mà em xót ruột. Nhưng cơn giận của nó chỉ trong vài phút. Khi nó dịu lại thì nó biết lỗi. Vợ chồng em phải giữ kiên nhẫn với nó đồng thời tìm cách để giúp nó kiểm soát lại cảm xúc của nó. Có hỏi thăm cô giáo của nó thì họ nói nó rất ngoan ở trong trường. Chỉ thỉnh thoảng giận dữ một tí. Tụi em cũng đang nói chuyện với counselor của nó để tìm cách giúp đỡ cho nó.

Rất cám ơn chị bỏ thời gian viết thư cho em. Chúc chị và gia đình vui vẻ.

Regards,

Donny Trương

Chị đáp lại:

Donny mến,

Con trai chị lúc trước 13t cũng gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc. Hầu như ngày nào đi học về cũng có vấn đề với bạn bè hoặc thầy cô. Lạ lắm, khi bước vô 13 nó calm hẳn ra và nói với chị là nó bớt để những chuyện đó làm ảnh hưởng. Hy vọng với sự quan tâm giúp đỡ của vợ chồng em cùng counselor, bước vô tuổi teen con em calm bớt.

However, vấn đề mê game thì không tự thay đổi đâu. Em có thử tâm sự “man to man” với cháu xem. Nói thật với cháu nổi khó khăn khi một bên biết phải ngăn cháu chơi game quá nhiều vì sự độc hại và đó là việc với trách nhiệm là cha, em phải làm. Một bên là em không biết cách để thực hiện trách nhiệm đó mà không bị coi là độc tài trong mắt cháu. Đâu có trường dạy làm cha mẹ. Hãy tha thiết nói với cháu hãy chỉ cho em cách nào đây. Thật sự tâm sự với cháu nha em: nhẹ nhàng, bình tĩnh nhưng chạm tới vấn đề. Đôi khi mình gắt gỏng hay lên giọng without knowing that we are doing it. Nên khi nói chuyện với cháu, em không chỉ cần focus on phản ứng của cháu không mà còn phải aware chính cảm xúc và hành động của chính mình em nhé.

Khi yên vui thì không sao, những khi dầu sôi lửa bỏng (emotionally), giữ được bình tĩnh là mấu chốt đó em, dù người đối diện là ai: spouse, children…

Làm sao để giữ bình tĩnh? Chị sẽ chia sẻ lần sau nha.

Mến,
Chị H

Chị viết tiếp:

Donny mến,

Chị không phải chuyên gia chi cả, chỉ muốn chia sẻ kinh nghiệm chính mình. Chị nhớ những ngày còn nuôi con nhỏ, có những lần dỗ hoài mà con không chịu ngủ. Lúc đầu hơi bực, dần dần chị cảm nhận sự lớn dần của bực thành tức giận và như cái máy chị đưa tay đánh vào đít con và cùng lúc buông câu mắng con hư, lì hay đại loại như vậy. Một hai lần xảy ra như vậy chị tự hỏi wait a minute mình đánh 1 đứa bé vài tháng tuổi vì cái gì: dạy dỗ nó ư? Không, đó là vì mình mất kiểm soát chính mình; đó là do không biết cách gì khác hơn; đó là vì mình đã từng bị như vậy v.v. Kể từ đó chị bắt để ý quan sát cảm giác, suy tư của chính mình khi mình đang tương tác với con. Một guru đã ví sự “self observe” đó như khi mình lái xe với người khác trong xe. Mình vẫn có thể tập trung có 1 cuộc nói chuyện nhưng in the back of our mind, mình vẫn biết đang ở đâu, cần lái theo hướng nào. Khi chị để ý hơn khi ở gần con, tương tác của chị bớt out of sự nóng giận nhất thời mà đưa tới lời nói hay hành động đáng tiếc. Mọi thứ không hoàn hảo đâu, chị vẫn còn những lúc nóng giận nhưng chị biết kềm chế: bước qua phòng khác, ngưng cuộc nói chuyện v.v.

Quan sát chính mình chị thấy mình nóng giận hay bực mình đều vì cái đang xảy ra không như ý mình muốn. Khi mình làm bất cứ gì, nhân danh bất cứ gì, tất cả là vì theo ý muốn của mình. Khi thật sự nhận ra điều đó rồi trong mọi hoàn cảnh bất như ý nào em cũng sẽ thấy sự nóng giận bớt vài knot. Chị nhận ra mình cũng như ai và ai cũng như mình. Như con trai em dù là nhỏ nhưng bé cũng không thích cảm giác làm ba mẹ thất vọng. Như vợ em cũng muốn được em hiểu và cảm thông hơn. Khi em hiểu chính em, em sẽ hiểu mọi người xung quanh hơn. Khi hiểu thì tương tác cũng sẽ theo hướng tốt hơn. Lời thiền sư Thích Từ Thông : rễ có tốt thì cành lá mới sum xuê.

Khi gặp nhiều khổ tâm trong cuộc sống chị đã tìm đến những chia sẻ của thiền sư Nhất Hạnh, Thích Từ Thông và mới nhất là cha Anthony De Mello. Dù là tôn giáo khác, lời dạy của họ đều hướng tới self aware , chánh niệm. Lời dạy của cha chị thấy thực tế, gần gủi với đời sống chị em mình. Nếu em thấy những điều chị nói có chút gì có lý, em hãy đọc hay nghe sách Awareness.

Chị viết không hay, và hy vọng em tìm hiểu thử sự chia sẻ của cha để tự đánh giá lấy.

Chị H

Lời cảm ơn của tôi:

Chị H mến,

Cám ơn những lời chia sẻ của chị. Gần đây em cố gắng nói chuyện với nó nhiều hơn và dành thời gian với nó. Tụi em đang đi ski ở Vermont. Nó với em cùng ngủ sofa nên cũng tâm sự với nhau. Thấy nó cũng ngoan ngoãn. Em cũng an tâm.

Làm cha mẹ bây giờ cần sự nhẫn nại. Hy vọng mọi chuyện sẽ suôn sẻ. Có điều gì chị muốn góp ý xin viết cho em. Em cũng forward những ý kiến của chị đến vợ em đọc và tham khảo thêm.

Rất cám ơn chị,

Donny Truong

Sáng chủ nhật thức sớm định ra cắt cỏ lần đầu tiên cho mùa hè nhưng bãi cỏ vẫn còn ướt nên xuống basement điều chỉnh (tune up) lại đống skis và snowboards và cất lại cho mùa đông năm sau. Đến gần một giờ trưa mới xong. Ăn trưa xong lùa mấy thằng tứ quý ra cắt cỏ và dọn dẹp lại sân nhà.

Đến mùa hè là đến lúc đầu óc tôi cũng bị căng thẳng với bao nhiêu việc phải làm. Đường xe (driveway) bị nứt mẻ khá nhiều. Thuê thợ chuyên nghiệp phải tốn đến 5 đến 7 ngàn đô. Thôi đành phải xem YouTube tự làm. Cái cổng gỗ bị mục cần phải thay. Hai cây cột trước nhà cần phải sơn sửa. Cái deck cần phải rửa lại cho sạch. Dọn dẹp lại sân sau cho gọn gàng. Nhà tắm cần phải trét (caulk) lại. Tóm lại là rất nhiều việc phải làm.

Làm chủ một căn nhà ngoại ô mệt lắm. Bao nhiêu chuyện phải lo lắng thay vì ra công viên trượt với mấy đứa nhỏ, hoặc đi thư viện đọc sách, hay đi qua khu Hoa Thịnh Đốn dạo chơi. Mùa hè mà phải làm những công việc đó thì mất đi những giây phút dành cho con cái, gia đình, và bạn bè.

Tôi không có hứng thú trồng trọt tuy nó cũng rất thú vị. Thậm chí trồng trọt là một cách thư giãn. Nhưng nếu như tôi còn chưa có thể dọn dẹp khu vườn cho gọn ghẽ thì trồng trọt càng thêm căng thẳng. Thôi thì tôi chỉ làm những trách nhiệm của mình. Đến đâu hay đến đó.

Để đánh dấu 60 năm ca hát của nam ca sĩ Elvis Phương qua album này thì thật là đáng tiếc. 13 ca khúc và hai bonus tracks không thể nào đủ để đại diện cho khoảng đường dài trong nghệ thuật của anh. Qua 60 năm, chất giọng của anh vẫn khỏe mạnh. Cách hát và cách phát âm của anh vẫn không thay đổi nên nghe cũng có gì lạ tai. Những bài hòa âm không đạt lắm. Một cơ hội bị lỡ.

Giọng Hồng Nhung Đỗ tốt và những bài phối khí cũng chất lượng. Một album nhạc Trịnh hoàn hảo. Thế nhưng lại nghe không thấm thía. Chắc có lẽ tôi đã nghe quá nhiều album Trịnh Công Sơn và mỗi lần nghe một sản phẩm mới tôi khao khát được nghe những gì khác lạ hơn. Chứ cứ hát đi hát lại nhạc Trịnh như xưa nay thì cũng không có sự thay đổi gì. Album này hay nhưng thiếu đặc điểm riêng.

Phương Phương Thảo hát nhạc trữ tình không theo giai điệu bolero mà theo phong cách thính phòng. Với tiếng đàn guitar của nhạc sĩ Vĩnh Tâm và nhạc sĩ Hoàng Vũ Anh Tuấn, Phương Phương Thảo thổi làng gió nhẹ nhàng và ngọt ngào vào những tình khúc để đời của nhạc sĩ Lam Phương như “Thành phố buồn”, “Giọt lệ sầu”, “Phút cuối”, và “Chờ người”. Tuy Phương Phương Thảo trình bài những ca khúc của các nhạc sĩ khác cũng rất tới, nhưng ước gì cô dành trọn vẹn album acoustic này cho cố nhạc sĩ Lam Phương với những ca khúc như “Duyên kiếp”, “Tình bơ vơ”, “Một mình”, “Cỏ úa”, và “Đường về quê hương”.

Hôm qua trên đường lái xe từ tiểu bang Vermont đầy băng tuyết về lại thủ đô Hoa Thịnh Đốn ấm áp, tôi nghe Lệ xa người mà lòng hướng về quê hương. Dù bất cứ nơi nào trên thế giới, nghe tình khúc của cố nhạc sĩ Lam Phương là không thể nào không cảm nhận được Việt Nam vì nhạc của ông từ lời ca đến giai điệu đến tâm hồn luôn đậm nét Việt Nam.