Sau một năm, người em trai duy nhất của mẹ cũng từ giã cõi tạm này. Cậu Sáu, ông Lý Văn Anh, từ trần ngày 8, tháng 2, năm 2022, hưởng thọ 78 tuổi.

Tháng 12 vừa rồi tôi đến nhà thăm cậu. Vì cậu lãng tai nên khó có thể trò chuyện với nhau. Tuy nhiên, cậu vẫn thân mật mời tôi ăn chè và xôi mợ nấu ăn mừng đầy tháng cháu nội gái thứ nhì của cậu mợ. Chúng tôi ngồi ăn và xem lại những album hình ảnh gia đình cậu vẫn còn giữ. Tôi chụp lại một mớ để đưa vào quyển sách dì Chín viết về cuộc đời của ông bà ngoại và cuộc sống của mấy dì cậu. Không ngờ đó cũng là lần cuối cùng tôi gặp lại cậu.

Sự ra đi của cậu khiến tôi không khỏi ngậm ngùi. Tôi rất yêu quý và kính trọng cậu. Cậu là một người chồng thương yêu vợ và một người cha dành hết tình cảm cho đứa con trai duy nhất của mình. Cậu sống đơn giản và không phung phí, tuy cuộc sống của cậu không thiếu thốn. Ở tuổi già, cậu sống thầm lặng. Có lần tôi hỏi sao cậu không đặt máy trợ thính để dễ dàng trò chuyện với mọi người. Cậu mỉm cười và trả lời rằng để cho lỗ tai cậu nó nghỉ ngơi. Hơn nữa cậu không muốn nghe thêm chuyện đời. Tôi thấy lý luận của cậu hay. Tuy không muốn mình bị mất đi thính lực, nhưng tôi rất muốn bỏ ngoài tai hết chuyện của thiên hạ. Sống như thế mới được thoải mái và không phiền muộn. Với đôi tai không cần nghe chuyện ngoài đời, cậu đã sống những năm tháng an nhàn và thanh thản bên vợ con và gia đình.

Giờ đây cậu đã theo các chị em của mình về miền Cực lạc. Thế là mấy chị em lại được đoàn tụ ở một nơi không còn đau đớn và khổ sở nữa. Xin cầu nguyện cho linh hồn cậu được an nghỉ trong bình yên.

Với giọng hát khàng và nồng nàng của Hương Giang cùng với tiếng đàn dương cầm nhẹ nhàng và sâu lắng, Hoài Cảm đáng lẽ ra phải là một album thính phòng ấm áp. Nhưng không biết lúc thu âm studio có lạnh lắm không mà Hương Giang run giữ quá. Mỗi lần cô nhã chữ cô run đến rợn cả người. Chẳng hạn như bài mở đầu, “Khúc thụy du” (nhạc Anh Bằng, thơ Du Tử Lê), cô hát, “Hãy nói về cuộc đờờờời / Khi tôi không còn nữữữữa.” Phải chi cô đừng sử dụng vibrato thì nghe đỡ nổi da gà. Đáng lẽ ra nhạc phẩm “Chiều tím” (Lam Phương) với cách hoà âm sang trọng là một bài blues đẹp nét nhưng cách run của cô làm người nghe rất khó chịu. Đáng tiếc thật.

Hai hôm trước đi bác sĩ khám định kỳ. Không biết lấy hẹn làm sao mà đúng vào mùng một Tết. Thôi kệ đi luôn. Quả lại tôi cũng không tin dị đoan gì cả. Tôi nghĩ dạo này chơi thể thao đều đặn nên sức khỏe sẽ tốt. Cân giảm được vài pounds. Blood pressure cũng trung bình.

Hôm qua nhận được kết quả thử máu. Cholesterol và glucose đều tăng. Bác sĩ khuyên tập thể dục thêm nữa để giảm cân nhưng không đề cập đến vấn đề ăn uống. Nhưng tôi nghĩ phải ăn uống cẩn thận hơn nhất là đồ ngọt. Bớt uống Gatorade và trà bubble. Bớt ăn đồ ngọt và đồ ăn nhiều dầu mỡ.

Còn được vớt vát là chất uric acid giảm xuống mà không cần phải uống thuốc. Tôi vẫn uống wine đều đặn. Thỉnh thoảng vẫn uống bia và rượu nặng. Không ăn thịt bò thường xuyên. Lâu lâu thèm thì ăn một tô phở bò.

Sức khỏe như thế coi như tạm ổn. Sẽ cố gắng thể thao nhiều hơn và kiềm chế cái miệng lại.

Hôm nay chợt nhận ra rằng dạo này ít viết tiếng Việt. Thôi thì mấy bài sắp tới sẽ cố gắng viết bù lại bằng tiếng mẹ đẻ của mình. Với những người Việt đến đọc trang blog này, chúc các bạn năm Nhâm Dần mọi sự tốt đẹp với cuộc sống trở lại bình thường.

Đây là xuân thứ hai vắng cha vắng mẹ và xuân tha hương thứ ba mươi mấy rồi. Xuân mỗi năm mỗi xa hơn nhưng không nhạt phai. Mặc dù chỉ còn lại trong ký ức, còn là người Việt Nam thì vẫn còn xuân. Cho dù con tôi sinh ra và lớn lên trên đất Mỹ, nó vẫn gốc Việt nên nó cũng phải biết đến xuân. Chữ xuân thật đẹp nên tôi đã đặt tên cho thằng con trai là Xuân.

Mỗi lần xuân về tôi lại nhớ mẹ. Không tha thiết là nhớ nhung những kỷ niệm xưa mà chỉ nhớ đến mẹ. Không tiếc nuối là phải chi còn có mẹ vì sớm muộn gì cũng phải lìa xa mẹ. Nỗi đau không còn có mẹ trên cõi đời này cũng từ từ xoa dịu đi. Cái chết không ai tránh khỏi nên đành phải chấp nhận. Tuy nhiên tôi vẫn nhớ mãi con người của mẹ, tiếng cười và tiếng nói của mẹ, và tính tình có một không hai của mẹ.

Mấy năm gần đây cuộc sống của tôi có rất nhiều điều thay đổi. Tôi phải làm quen với sự mất mát trong cuộc sống. Tôi mất người thân thương bởi covid hoặc ung thư. Tôi mất đi tình bạn bè và tình thân thiết bởi chính trị. Tôi mất đi lòng người bởi những gì tôi đã viết hoặc đã nói. Những mất mát này không may xảy ra nhưng tôi đã chấp nhận. Thế giới của tôi càng lúc càng thu bé lại. Chỉ còn lại vợ con và những người thân trong gia đình. Càng lớn tôi càng khó tìm được bạn bè cho dù rất muốn. Thôi thì cũng đành phải chấp nhận cuộc sống riêng tư của mình. Dần dà rồi cũng quen thôi.

Hơn 100 bài thơ qua hơn 100 tác giả viết về quê hương Việt Nam, viết về những địa danh từ Bắc, Trung và Nam, và viết về nỗi nhớ cùng nỗi đau của những tâm hồn tha hương. Tất cả những bài thơ được ông Nguyễn Hữu Lý phiên dịch sang tiếng Anh. Tôi có ý định sau khi đọc xong sẽ tuyển ra một số bài để làm một dự án mẫu đưa vào Vietnamese Typography nhưng tôi không mấy hài lòng về phần tiếng Anh từ cách viết đến ngữ pháp.

Tập thơ gồm những tác phẩm từ những tác giả tên tuổi như Robert Frost, Emily Dickinson, James Joyce, và William Shakespeare được dịch giả Tâm Minh chuyển sang ngữ Việt. Khi đọc tập thơ này tôi chỉ chăm chú vào tiếng Việt để xem ông Tâm Minh chuyển ngữ ra sao. Và ông đã dựa vào ý thơ để viết lại những câu thơ bằng tiếng Việt chứ ông không dịch xác nghĩa. Chẳng hạn như đoạn cuối của bài “The Road Not Taken”, Robert Frost viết như sau:

I shall be telling this with a sigh
Somewhere ages and ages hence:
Two roads diverged in a wood, and I—
I took the one less traveled by,
And that has made all the difference.

Tâm Minh chuyển sang tiếng Việt như sau:

Mai này ta kể chuyện đời
Nơi miền đất lạ thở dài luyến thương:
Rừng kia chia cách đôi đường
Ta theo một ngả ít vương dấu giày
Đời ta từ đó đổi thay
Lá vàng theo gió cuốn bay cuối trời.

Không hiểu tại sao ông lại thêm câu cuối: “Lá vàng theo gió cuốn bay cuối trời”. Quyển sách này đã xuất bản vào năm vào năm 2001 tại tiểu bang Virginia, nơi tôi và dịch giả hiện cư ngụ. Nếu có dịp gặp mặt ông, tôi sẽ hỏi thử. Vì những bài chuyển ngữ của ông có chất thơ chứ không chỉ thông dịch nên đọc rất thú vị.

Bác Nguyệt, một trong những người chị của mẹ vợ tôi, đã ra đi vào ngày 26, tháng 12, năm 2021. Tôi không biết nhiều về bác nhưng rất quý bác mỗi lần gặp mặt trong tuần gia đình họp mặt hằng năm. (Vì đại dịch nên hai năm nay không còn tập họp như trước).

Bác Nguyệt luôn thương yêu anh chị em và đặc biệt rất gắn bó với mẹ vợ của tôi. Bác lo lắng cho chồng chu đáo từng món ăn. Bác nuôi nâng bốn người con trưởng thành và ổn định với gia đình riêng của họ. Bác cũng chăm sóc đàn cháu của bác khôn lớn.

Lúc bố vợ tôi qua đời, các bác đến Virginia để dự đám tang. Khi bác bay về lại Texas, tôi đưa bác ra phi trường. Trên xe tôi được trò chuyện riêng với bác. Bác luôn vui vẻ và có cái nhìn đời rất nhẹ nhàng.

Cầu nguyện cho linh hồn của bác được an nghỉ trong bình yên.

Thưa mẹ,

Thế là một năm đã thấm thoát trôi qua kể từ ngày mẹ rời xa con. Trong trí óc, trái tim, và cả thâm tâm con vẫn luôn có hình bóng của mẹ. Từng giờ, từng phút, từng giây, con phải cố gắng lắm mới nén lại được nỗi nghẹn ngào xót xa mỗi khi nhớ đến mẹ. Trong một năm qua mẹ chỉ hiện về hai lần trong giấc mơ của con. Được gặp lại mẹ và được trò chuyện với mẹ, con rất vui dù chỉ trong giấc mộng. Khi con tỉnh dậy, mẹ lại xa con.

Mẹ đi rồi, con cũng chẳng còn lưu luyến trần gian này nữa. Một ngày nào đó con cũng sẽ xa lìa cõi tạm này để về với mẹ. Nhưng giờ đây con phải tiếp tục ở lại đây để nuôi dưỡng đàn con thơ như mẹ đã từng nuôi nấng mấy chị em chúng con. Mẹ đã hy sinh cả đời mẹ cho chúng con và luôn cả mạng sống của mình vì chúng con. Công lao to lớn của mẹ làm sao chúng con có thể quên được.

Cái cảm giác thiếu đi mẹ trên cõi đời này, con không thể nào dùng chữ để diễn tả được. Nhưng con cảm nhận được sự hiện diện của mẹ trong đời sống của chúng con. Mẹ luôn hướng về chúng con. Mỗi khi con vội vã trong công việc hay trong cuộc sống, mẹ luôn nhắc nhở con chậm lại. Mỗi khi con bị rơi vào cạm bẫy của tuyệt vọng, mẹ ban cho con động lực để thoát khỏi. Mỗi khi con cảm thấy cuộc đời này vô nghĩa, mẹ cho con thấy được ý nghĩa khi làm cha mẹ. Con phải luôn phấn đấu để làm tròn bổn phận của một người cha. Đám nhỏ là nghị lực để con tiếp tục sống trên cõi đời này.

Dù mẹ đã ra đi khỏi cuộc đời này, mẹ vẫn luôn sống mãi trong chúng con. Dù một năm, mười năm, hoặc mấy mươi năm, mẹ vẫn tồn tại mãi trong tim chúng con.

Tôi không có hứng thú đọc sách du ký. Đơn giản là tôi muốn tự trải nghiệm chứ không muốn đọc những quan sát của người khác. Khi đọc Hạt muối rong chơi tôi chỉ chăm chú vào cách viết văn xuôi của tác giả Nguyễn Phan Quế Mai. Tôi chú ý đến những cách dùng dấu phẩy, dấu chấm, và những từ ngữ thông dụng nhưng tôi ít dùng. Tôi hoàn toàn không để ý gì đến nội dung của những câu chuyện cũng như những chuyến đi của tác giả.

Khi nhận được tin nhắn của anh Minh chia sẻ những bài viết của dì Chín kể lại những câu chuyện của đại gia đình chúng ta, tôi gạt ngay những gì mình đang làm để chăm chú đọc từng câu từng chữ. Cách viết đối thoại của dì khi đọc cho tôi được cảm giác như đang được dì ngồi bên cạnh kể chuyện cho tôi nghe. Trong các dì cậu, dì Chín và dì Hai có một khiếu kể chuyện hấp dẫn. Có lần tôi được đi Disney World với gia đình dì Hai. Lái xe từ Lancaster, Pennsylvania tới Orlando, Florida mất hơn nửa ngày. Lúc đó chưa có điện thoại di động và cũng chưa thích đọc sách vì tôi chỉ qua Mỹ được vài năm nên không rành tiếng Anh. Cũng may là có dì Hai ngồi kể chuyện nên thời gian trôi qua mau. Dì kể hăng say từng chi tiết về cuộc đời ông bà ngoại cũng như việc làm ăn khó khăn của gia đình vào thời chiến tranh. Tôi ước gì lúc đó được thu âm lại những gì dì đã kể. Nỗi ước ao của tôi giờ đây cũng được hồi đáp khi đọc những bài viết của dì Chín.

Đọc về tiểu sử và cuộc sống của ông bà ngoại và các dì cậu, tôi không những chỉ tự hào mà còn rất được may mắn được chung dòng máu họ Lý. Tôi khâm phục tài năng và sự táo bạo của ông ngoại. Mười bốn tuổi đã dám tự mình rời bỏ quê hương và gia đình đi nơi khác kiếm sống. Từ hai bàn tay trắng, ông đã thực hiện được giấc mơ của mình. Ông mở một tiệm thuốc Bắc, biết bắt mạch, và chế tạo ra thuốc ho. Ông không chỉ là nhà doanh nghiệp (an entrepreneur) mà luôn cả một nhà sáng tạo (an innovator). Tôi kính trọng Ông Ngoại nhưng thương mến Bà Ngoại. Vì gia đình, bà không ngại tính mạng của mình để kiếm sống nuôi nấng con cháu. Chiến tranh đã chiếm đi cuộc sống của bà. Sự hy sinh của bà quá lớn lao.

Dì Hai không chỉ là một người con cả hiếu thảo, mà còn là một chị cả thương yêu các em của mình. Dì là một người giỏi về kinh doanh. Sự thành công của dì từ trong nước ra tới hải ngoại chứng tỏ rằng cho dù ở bất cứ nơi nào trên trái đất này, dì cũng có thể tạo nên sự nghiệp. Dì là một người đầy nghị lực (a hustler). Còn mẹ của tôi thì tôi đã biết quá nhiều, từ tính cách kỹ lưỡng đến tư cách chậm chạp. Còn về tính ghen tuông của mẹ thì tôi có cái nhìn khác dì (và tôi sẽ đi vào chi tiết nhiều hơn ở đoạn dưới).

Dì Năm cũng là một người con luôn sẵn sàng phụ giúp cha mẹ mình trong công việc làm ăn, và dạy dỗ các em trong việc học. Ngoài ra dì người học nhanh và còn khéo tay về nghệ thuật trang sức. Cậu Sáu là người con trai duy nhất trong gia đình. Về học vấn thì cậu Sáu rất giỏi. Tuổi thơ của cậu cho tôi nhớ lại thời thơ ấu của mình với những trò chơi như đá dế và đá banh. Còn trò “Siêu xe bù rầy” thì tôi không hề biết và phải nhờ đến YouTube mới thấy được một trò chơi dân gian thú vị. Tôi ước gì trẻ con bây giờ dùng đôi tay mình tạo nên trò chơi chứ không chỉ bấm games.

Dì Tám đúng là vị cứu tinh của gia đình. Tôi có được ngày hôm nay nhờ công lao của dì. Là người đến trước, dì đã lần lượt giúp đỡ và bảo lãnh anh chị em và các cháu đến bến bờ tự do. Và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, tôi kính nể trí nhớ của dì Chín. Những câu chuyện đã xảy ra hơn 60 năm, mà dì vẫn nhớ từng rõ chi tiết một, và dì đã viết lại rất chân thật theo những gì dì đã sống và đã từng chứng kiến. Tuy nhiên, sự thật đôi lúc phũ phàng hoặc đau lòng, nên hy vọng những gì dì chia sẻ, chúng ta đọc để rút kinh nghiệm.

Khi viết lời bạt này, tôi muốn được chia sẻ những cảm nhận của mình về những bài viết của dì Chín. Như đã nói trên, tôi có cái nhìn khác với dì về tính ghen tuông của mẹ tôi. Không phải tôi đúng hoặc dì sai, hay tôi sai hoặc dì đúng, mà chỉ là hai khía cạnh khác nhau. Tôi không biết gì về chuyện chồng trước của bà, vì Mẹ chưa bao giờ nhắc đến ông. Trong thâm tâm Mẹ, ông không còn tồn tại. Dì cho rằng lý do hai người ly dị là vì ông thường đi xa, còn Mẹ thì ghen tuông nên Mẹ đòi hỏi ông đưa tiền nuôi con. Ông không đưa, hai người cãi nhau, rồi đi đến chia tay.

Theo tôi thì Mẹ không phải là một người đàn bà ghen tuông. Kêu gọi người chồng đưa tiền nuôi con là chuyện đáng lý ra không cần phải mở miệng. Trách nhiệm của một người cha là phải lo lắng cho con cái mà không cần phải nhắc nhở. Chắc số phận mẹ đã định nên không thể nào trốn tránh được. Khi lập gia đình với ba tôi cũng thế. Ông đi làm xa có khi cả tháng mới về được hai ba ngày rồi đi tiếp. Khi Mẹ hỏi đến tiền nuôi con thì ông không có, vì ông chỉ đi xây chùa và làm từ thiện. Mẹ phải bán vàng dành dụm sống cho đến ngày đi Mỹ.

Những ngày tháng sống trên xứ lạ quê người, Mẹ một mình nuôi nấng con cái. Mẹ buồn và trách móc Ba đã không lo lắng cho vợ con, nhưng Mẹ không hề ghen tuông. Cho dù Mẹ biết Ba ở Việt Nam lăng nhăng với người đàn bà khác, Mẹ vẫn không hề quan tâm. Ba mươi mấy năm sống cô lập, Mẹ đã không cần đến sự giúp đỡ về tài chính hoặc sự hiện diện của một người đàn ông nào cả. Có vài lần tôi cũng hỏi Mẹ có nhớ ông không hay có ghen tuông gì không, Mẹ lắc đầu đáp, “Có thời giờ đâu mà nhớ mà ghen”. Dĩ nhiên thời gian của Mẹ chỉ quanh quẩn trong nhà bếp từ sáng sớm đến đêm khuya.

Tôi luôn nhớ và kính phục sự mạnh mẽ đó của Mẹ cho nên tôi không hề nghĩ rằng Mẹ là người biết ghen. Có thương mới có ghen. Nếu như Mẹ có ghen có lẽ Mẹ đã tìm cách giữ được Ba bên cạnh. Một là Mẹ trở về Việt Nam sống với Ba. Hai là Mẹ ép buộc Ba ở lại Mỹ. Nhưng Mẹ đã không làm hai việc đó. Mẹ cho Ba quyền tự do. Sau nhiều năm vất vả làm giấy tờ, cuối cùng Ba đã sang Mỹ đoàn tụ cùng vợ con, nhưng chỉ ba tháng sau Ba đã muốn trở về lại Việt Nam. Mẹ đã không ngần ngại mua vé máy bay cho Ba về, cho dù biết rằng Ba đi sẽ không còn cơ hội quay lại Mỹ.

Tuy tôi không mạnh mẽ như Mẹ nhưng Mẹ đã dạy cho tôi một bài học rất quý báu trong tình cảm và hôn nhân: không thể nào giữ lại người muốn ra đi. Trước khi lập gia đình, tôi cũng đã trải qua những cuộc tình và rồi “từng người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ”. Tuy buồn nhưng tôi đã chấp nhận để họ ra đi mà không hề giữ lại. Giờ đây tôi cũng tìm được hạnh phúc. Tôi vẫn giữ bản tính của mình. Khi đã yêu và đã chấp nhận cùng nhau đi trên đường đời, và tôi sẽ không bao giờ “buông tay âm thầm tìm về cô đơn.” Tuy nhiên, tôi vẫn sẽ không giữ lại nếu người tôi yêu muốn ra đi. Tôi sẽ chấp nhận như Mẹ tôi đã từng chấp nhận. Giữa người ở lại chứ không bao giờ giữ người muốn ra đi, cho dù có yêu đến cuồng dại.

Về việc học, tôi có quan điểm khác dì.Việc học ở thời điểm nào cũng quan trọng, nhưng chắc nó đặc nặng ở thế hệ dì hơn là thế hệ tôi. Thú thật lúc còn học trung học và đại học, tôi rất ghét học. Lúc đó tiếng Anh không rành và học cũng rất dở. Đi học mà như đi tù. Nhất là bốn năm đại học, tôi đếm lịch từng ngày chỉ muốn để lấy cái bằng trong tay. Thế thì tại sao tôi vẫn theo đuổi học mà không bỏ? Lý do đơn giản là tôi không muốn Mẹ bị thất vọng. Anh Minh và chị Hoa Nhỏ con dì Hai điều có bằng đại học. Nhơn và Tâm con dì Năm cũng có bằng đại học. Chẳng lẽ con bà Tư lại không có? Tôi cũng muốn Mẹ tự hào về tôi và đó là động lực để tôi học lì chứ không phải học giỏi. Tôi lấy bằng bốn năm với số điểm trung bình rồi tập trung vào tìm việc làm. Cũng may là tôi có một chút năng khiếu về thiết kế nên tôi đã theo nghề thiết kế websites.

Sao này tôi thật sự thích học khi được nhận vào chương trình thạc sĩ về ngành thiết kế đồ hoạ. Tôi chăm chỉ học, cho dù rất bận rộn với công việc làm và gia đình, nên GPA gần 4.0. Với bằng thạc sĩ trong tay, tôi được thăng chất lên làm tổng giám đốc (Director of Design and Web Services). Tuy nhiên vẫn phải làm dưới tay biết bao nhiêu người. May mắn thì gặp sếp giỏi và dễ dãi (như bây giờ). Xui thì gặp sếp bất tài còn khó khăn. Tôi đã từng trải và thời gian đó đối với tôi rất căng thẳng.

Ngược lại giờ đây, Duy, con cậu Sáu, tự làm chủ cho chính mình và rất thành công. Xem xét lại thì Duy giống ông nội mình. Cả hai đều tự làm chủ chứ không đi làm công như tôi. Cho dù đã cố gắng gầy dựng sự nghiệp để tự mình làm chủ nhưng tôi không có được đầu óc thương mại như ông Ngoại và dì Hai nên đành phải tiếp tục làm công cho người khác. Giờ đây Duy cũng đã có việc làm ổn định và sống hạnh phúc bên người vợ hoạt bát cùng hai cô con gái dễ thương. Chỉ còn mong mỏi thêm một công tử để tiếp nối dòng dõi nhà họ Lý theo ý muốn của ông Nội.

Trở lại những bài viết của dì Chín. Vì những câu chuyện của dì rất có ý nghĩa với tôi, và sẽ còn có giá trị cho con cháu về sau, nếu chúng nó muốn tìm hiểu về cội nguồn của chúng nó, nên tôi muốn đóng góp vào một phần nhỏ. Tôi xin phép dì cho tôi biên tập lại những bài viết của dì và làm thành một quyển sách để những câu chuyện sẽ luôn tồn tại. Và tôi rất vui mừng khi dì đã cho phép tôi sử dụng những bài viết của dì.

Tôi không phải là nhà văn cũng không phải là người rành về chữ nghĩa, nhưng tôi rất mê viết và đọc. Hằng ngày tôi vẫn luôn tập luyện viết tiếng Anh và tiếng Việt trên trang blog cá nhân của mình. Đây là lần đầu tiên tôi làm vai trò của người biên tập (editor). Tôi chỉ sửa lại một ít chính tả và nối kết lại những câu để đọc trôi chảy hơn. Lúc đầu chỉ có tiếng Việt thôi, nhưng sau này dì Chín đã viết thêm tiếng Anh. Tuy đã bỏ gần một tháng thức khuya mỗi đêm để biên soạn, nhưng vẫn còn nhiều thiếu sót. Nếu ai trong đại gia đình đọc thấy gì sai, xin cho tôi hay.

Còn về phần thiết kế sách, tôi là người thiết kế websites, nên làm một quyển sách trên mạng chứ không in giấy. Đơn giản là dùng web để dễ dàng chia sẻ đến đại gia đình khắp nơi. Khi còn học chương trình thạc sĩ, tôi dùng bài luận án của mình về đề tài Vietnamese Typography (Nghệ thuật chữ Việt) để làm thử nghiệm. Mục đích của tôi là viết một cuốn sách để giúp những nhà thiết kế chữ trên thế thới tạo ra dấu tiếng Việt cho đúng, rõ, và dễ đọc. Tôi đã bỏ ra rất nhiều thời gian để nghiên cứu về nguồn gốc chữ Việt, và học hỏi thêm về tiếng Việt để tạo thành một quyển sách cho luận án của mình. Sau khi nộp sách và nhận được điểm A+, tôi in sách bán đồng thời thiết kế một trang nhà cho quyển sách của mình. Sách in bán chỉ được mấy mươi quyển. Còn sách trên mạng thì được cả ngàn người truy cập mỗi ngày. Nhờ sách trên web mà nhiều nhà thiết kế chữ trên thế giới đã đọc và tìm đến tôi để cùng hợp tác với họ mỗi khi họ phát hành một bộ phông mới. Tôi tự hào góp phần nho nhỏ vào việc làm cho chữ Việt thêm phong phú hơn.

Qua sự thành công của Vietnamese Typography và khả năng của sách web đem đến cho nhiều người, tôi quyết định làm quyển sách này trên mạng chứ không trên giấy. Hơn nữa một quyển sách về gia đình sẽ còn tiếp diễn chứ không dừng lại ở đây. Sau này có ai trong đại gia đình muốn đóng góp hoặc bổ sung thêm cũng dễ dàng. Ngược lại, một khi đã in ra sách rồi thì không thể sửa chữa được mà phải in lại sách mới. Tôi muốn quyển sách này tiếp tục sống.

Đồng thời qua quyển sách này tôi muốn lưu giữ lý lịch của ông bà và dì cậu như tên trên giấy tờ, tuổi tác, ngày-tháng-năm sinh, và ngày-tháng-năm mất (cho những người đã rời xa chúng ta). Xin cám ơn những thành viên trong gia đình đã gửi hình ảnh và những tài liệu cho quyển sách này. Cám ơn anh Minh đã động viên dì Chín để viết. Và một lần nữa, xin cám ơn từ đáy lòng đến dì Chín về những câu chuyện quý báo này.