Mỗi khi nhắc đến nhạc sến thì ai cũng có ý kiến của riêng của họ. Tôi cũng không ngoại lệ. Vừa đọc xong những lời “bênh vực” (defending) nhạc sến từ nhạc sĩ Quốc Bảo, tôi cũng muốn để đầu mình trên thớt (putting my head on the chopping block) nói về nhạc sến và nêu ra những ý kiến của Quốc Bảo tôi không đồng ý.

Trước tiên, tôi không phải là người chê bai nhạc sến. Mỗi loại nhạc điều có cái đặc biệt của nó. Nhạc sến hay trữ tình là một loại rất riêng (original) của Việt Nam. Tuy nhiên cái mà làm tôi thất vọng nhất về dòng nhạc này là sự không sáng tạo. Điển hình là mấy chục năm nay dòng nhạc này vẫn không thay đổi. Những ca sĩ đi trước như Chế Linh và Thanh Tuyền vẫn giữ lối hát từ trước đến nay. Giới trẻ bây giờ như Trường Vũ, Đan Nguyên, Quang Lê, Mạnh Quỳnh, Phi Nhung, Mai Thiên Vân Hạ Vy và Băng Tâm cũng thế. Chỉ cần ca đúng nhiệp là cứ tiếp tục mà ca chứ không đem lại một chút gì mới mẻ.

Quốc Bảo đưa ra sự so sánh giữa nhạc sến và jazz tôi hoàn toàn không đồng ý. Anh viết:

Nếu coi sến đồng nghĩa hoặc xuất phát từ văn hóa bình dân, thì các vị nghe jazz xin hãy nhớ: jazz là nhạc bình dân, nhạc của tầng lớp nô lệ xưa, của những người ít học và không được cơ hội hòa nhập vào thế giới da trắng trí thức.

Tuy nhạc jazz xuất phát từ nhạc blues, nhưng jazz luôn thay đổi và tiến lên. Không phải nhạc jazz không có cơ hội nhập vào thế giới da trắng. Mà là nhạc jazz không muốn nhập vào thế giới da trắng. Nên nhớ rằng những nhạc sĩ da trắng như Bix Biederbecke, Benny Goodman và Dave Brubeck điều nỗi tiếng nhờ vào nhạc jazz. Nhất là những năm 1935 đến 1946 swing được thịnh hành, Benny Goodman đã đưa nhạc jazz vào “thế giới da trắng trí thức.” Sau đó Charlie Parker và Dizzy Gillespie muốn dành lại jazz cho riêng những người trẻ da đen nên sáng lập ra bebop. Jazz luôn thay đổi từ New Orleans Creole Jazz tới swing tới bebop tới cool jazz tới free jazz tới fusion tới avant garde. Nhạc jazz xuất phát từ giới nô lệ nhưng đã được đưa vào trường lớp đại học. Nhờ thế mà tôi mới được biết đến jazz và đam mê nó.

Về lời nhạc, Quốc Bảo viết, “Có những nhà soạn lời văn vẻ cao siêu như Bernie Taupin thì vẫn tồn tại Eminem vừa chỉ trỏ vừa chửi bậy kiểu bình dân.” Có lẻ Quốc Bảo không thấu hiểu những lời lẻ và văn hóa của hip-hop. Eminem là một trong những lyricist rất tài hoa. Đằng sau những từ “chửi bậy kiểu bình dân” là những cách ráp chữ rất khéo léo. Ví dụ như bài “Lose Yourself”:

His palms are sweaty, knees weak, arms are heavy
There’s vomit on his sweater already, mom’s spaghetti
He’s nervous, but on the surface he looks calm and ready to drop bombs,
But he keeps on forgetting what he wrote down,
The whole crowd goes so loud
He opens his mouth, but the words won’t come out

Tuy chữ dùng rất giản dị nhưng người nghe có thể cảm nhận được cái run rẩy của Eminem. Hoặc gần đây nhất là bài “Somewhere In America” của Jay-Z. Cái câu mà luôn cả những nhà phê bình cho là tầm thường và vô vị, lại chứa đầy ý nghĩa đằng sau: “Feds still lurking / They see I’m still putting work in / Cause somewhere in America / Miley Cyrus is still twerkin’.” Jay-Z muốn ám chỉ về sự phân biệt chủng tộc (racism) ở Mỹ. Làm sao có thể nói về racism khi con cháu chúng ta nó sống ở trong đó. Miley Cyrus là một đứa trẻ da trắng mà nhảy nhót theo kiểu da đen.

Về phần nhạc bolero, Quốc Bảo viết:

Tôi nói sến khó lắm, là có cơ sở. Như các bạn cũng biết, nhạc bolero được viết ra bằng các nguyên liệu tối thiểu… Nhạc bolero không dùng các kỹ thuật tác khúc phức tạp như chuyển điệu, chuyển cung, tạo các quãng nhảy xa trong giai điệu, hòa thanh nghịch âm, tiết tấu nhiều biến thể.

Giới hạng không hẳn không sáng tạo. Ngày xưa các tay chơi nhạc jazz chỉ cần 12-bar blues cũng có thể tạo ra được rất nhiều khúc tức hứng (improvisation) rất thú vị. Lúc trước đĩa vinyl chỉ có được thu âm đúng 3 phút. Trong giới hạng đó Duke Ellington đã có thể bỏ vào rất nhiều âm thanh đọc đáo và đầy màu sắc. Miles Davis chỉ dùng modal scale làm nền tảng và đã cho phép những tay như John Coltrane, Bill Evans, Cannonball Adderley, Herbie Hancock, Wayne Shorter, Tony Williams tự quyền biến hóa bay bỏng.

Đem so sánh nhạc sến với jazz thì không khác gì so sánh bơm với táo. Phê bình nhạc cũng không phải là nghề chính của tôi và tôi cũng không dính líu gì trong giới văn nghệ. Là người ngoài cuộc nhìn vào, tôi chỉ muốn đóng góp ý kiến rất nhỏ về phía cạnh một người yêu và thưởng thức âm nhạc Việt Nam. Chỉ mong rằng mấy chục năm nữa nhạc sến và đa số phần lớn nhạc Việt Nam bây giờ vẫn không dậm chân tại chổ như hiện tại.

Hoàng Thùy Linh’s newest video for “Last Time,” composed by Lưu Thiên Hương and lyrics by Thanh Bùi, is a revelation. With the art direction from the Propeller Group, Hoàng Thùy Linh sends out a strong message to her female fans.

The video starts out as Hoàng Thùy Linh being pushed against a pole with blood spots on her head. The beat kicks in as she slaps the guy back. He slams her down to the floor. She gets up and starts to sing, “Do you think you can get away with all the things that you did to me?” The word “things” is kind of blurred out. The real word there should be “shit.”

Half way into the song, the battle is on as she declares, “Now’s the time has come for you to fight / Are you ready? I am going for your life.” They rumble and kick each other’s ass. This is probably one of the most violent music video that comes out of Viet Nam. The fighting is stilted, but the choreography and the message are spot on. It’s kind of empowering to see Hoàng Thùy Linh makes this video instead of Rihanna.

If you have been following her path then you would know that Hoàng Thùy Linh is all about striking back. After the sex clip leaked online and ended her acting career, she came out with a phenomenal debut. Then her sophomore release was a flop. With this video, she’s making a coming back. At the same time, she’s showing the girls to fight back and not letting any asshole putting his hand on you. She proves that Hoàng Thùy Linh ain’t nuthin’ to fuck wit.

Right off the album opener, “Chậm Lại Một Phút” (Vương Vũ), Văn Mai Hương sounds quite like Hồ Quỳnh Hương, but with less intensity and sensitivity. The track starts off with the 80s pop keyboard licks from Hoài Sa and then progresses into a powerhouse. It’s a very typical pop ballad and Văn Mai Hương does have strong enough of a voice to pull it off.

The second track, “Riêng Mình Anh Thôi” (Khác Hương), has the same structure. It has that Whitney Houston and Mariah Carey vibe, especially with the backup singers behind her. These pop ballad aren’t bad. They are just predictable and lacking the inventiveness. “Ngày Em 18” (Nguyễn Thanh Bình) has a nice r&b-hip-hop, uptempo flavor, but nothing stands out.

The only number that gives a glimpse of versatility beyond the teen-pop flavor is the bonus “Tango Trao Em.” Maybe I am just an old head who no longer has a taste for the young pop music. Still, if I have to pick out one track from the album, I would go with “Hạnh Phúc”, a duet with Tạ Quang Tháng who also wrote the song. Tạ Quang Tháng has such a rough, powerful voice. I haven’t heard a vocal like his since Nguyên Khang. If he could be guided into the right direction, I am sure he would excel. Likewise, Văn Mai Hương has the voice. She just needs to find her own path.

When Lệ Quyên experimented with sentimental ballads with the release of Khúc Tình Xưa, she gained tremendous traction. I even raved about it. Hearing her covering old tunes for the entire record was rejuvenating. Then she dropped the sequel, Khúc Tình Xưa 2, but it lost all the momentums of the first one.

With her latest release Dòng Thời Gian, she moves to romantic ballads like “Bản Tình Cuối” (Ngô Thụy Miên), “Một Mình” (Lam Phương) and “Xóm Đêm” (Phạm Đình Chương). While her vocal delivery is spot on, the musical arrangements and the interpretations are shortcoming. Other than “Mắt Biếc” (Ngô Thụy Miên), which gets a nice bossa-nova orchestration, most tracks are straightforward. Her heart-rending rendition of “Xin Còn Gọi Tên Nhau” (Trường Sa) is a successor to Le Thu’s. Nguyen Ánh 9, who made quite a few controversial statements recently regarding to singers who are fucking up his music, would approve Lệ Quyên’s rendition of “Cô Đơn” because she stays faithful to his original composition.

On one hand, the music is timeless for a reason and it doesn’t need any update. On the other hand, it feels so safe. There’s not even an oz of inventiveness in the album. Dòng Thời Gian is a classic good taste, but also just the same old shit.

In addition to covering old songs, Lệ Quyên releases Con Tim Dại Khờ simultaneously for no other reason than to keep her name in the pop game. It’s a straight trendy record that would come and go in probably a few months, if not a few weeks.

Seven out of the eight tracks aren’t even worth mentioning. The lyrics (from Duy Mạnh, Thái Thịnh, Trương Lê Sơn and Hoàng Nhã) are cheesy and the productions are just lazy. “Chôn Dấu Một Tình Yêu” (Lương Bằng Quang) is the only joint that stands out. The beat picks up a little bit with a mid-tempo r&b flavor and Hồ Ngọc Hà stole the show.

These two albums show that Lệ Quyên needs to break out of her comfort zones and take on a new challenges. Staying on the treadmill is not going to get her to the next level.

Chèo, a form of folk tradition originated from north Vietnam, is not an easy listening for the non-aficionados. As much as I appreciate its unique artform, I can’t get past a third track on a straight chèo record. The heavy accent is hard to hear and the pitch is usually a bit too high for my comfort level. Tân Nhàn recognizes these obstacles as she puts together Yếm Đào Xuống Phố. In order to bring chèo to a wider audience, especially the young demographic, she has to make the traditional music fresh and inviting. Enlisting pianist Trần Mạnh Hùng to combine chèo and jazz is a smart strategy.

Trần Mạnh Hùng has been making chèo working with jazz since Ngọc Khuê’s debut; therefore, he is not new to this east-melody-meets-west-rhythm approach. He understands the authenticity as well as the aesthetic of both worlds and he knows the marriage between the two without sacrificing one another. “Tò Vò” is a perfect illustration of how he masterfully makes the two styles work together. While Tân Nhàn’s singing is rooted in chèo, Trần Mạnh Hùng works his magic around her voice rather than changing the melody to fit jazz. As she sings, he accommodates her with bluesy touches. The beauty of “Mục Hạ Vô Nhân” is that no traditional instrumentation is used, and yet the trumpet is a sensational complement to her voice.

Yếm Đào Xuống Phố only has seven tracks and clocks in just a bit over 30 minutes, but every piece counts. From “Đường Trường Phải Chiều” to “Chèo Mở Lái Ra,” Tân Nhàn and Trần Mạnh Hùng offer a complete listening experience rather than throwing different tunes in the album and hoping something would stick. I am so glad to see Tân Nhàn puts tremendous effort in making this album. It definitely pays off. With the support of Trần Mạnh Hùng and talented musicians, Tân Nhàn reinvigorates chèo with jazz.

Over the weekend, I came across Thùy Dương’s Chút Tình Xa Vắng while spending time at my in-law’s house. Thanks to my son Đán who pushed all of the CDs off the shelf and led me to discover the album, but I didn’t listen to it until we spent a few days in Atlantic City. Sunday night when the kids went to bed with their mom and grandma, I strolled down the boardwalk from casino to casino looking for a cheap Pai Gow table to play. Started from the Tropicana where we stayed, I walked all the way to the Taj Mahal in the middle of the night and listened to Chút Tình Xa Vắng.

After having to deal with the kids all day long, nothing beat walking down the beautiful night with Thùy Dương to unwind. Her rendition of “Đà Lạt Trong Nỗi Nhớ Muộn Màng” (Tú Nguyễn) was filled with nostalgia as the cool wind breezed by. “Lá Thư” a beloved ballad from Đoàn Chuẩn and Từ Linh had been covered many times, but never with the melancholy that Thùy Dương brought to it. Her interpretation of Trịnh Công Sơn’s “Hoa Vàng Mấy Độ,” “Lặng Lẽ Nơi Này” and “Như Một Lời Chia Tay” were all outstanding. Her voice was so cold, yet so hopeful.

Thanh Tùng’s “Giọt Nắng Bên Thềm” was not one of my personal favorites, especially when Thanh Lam butchered it, but Thùy Dương’s version just fucking cut it. She hardly sang in the upper register and yet she hit it dead on: “Bài hát tìm trong nỗi nhớ từng ngày bình yên.” You can just feel it.

When I excitedly telling my wife about an old gem I discovered in her parents’ place, she responded, “Honey, I bought that CD years ago.” As always, she’s way ahead of me.

Đả lâu rồi không có nghe Đàm Vĩnh Hưng hát. Thế nhưng dạo này láy xe đi xa hơi nhiều nên cũng lôi nhạc mới của Mr. Đàm ra nghe để chóng buồn ngủ lúc đêm khuya. Xóa Tên Người Tình (vol. 6) và Chờ Đông (vol.7) đều là những ca khúc trữ tình nhưng nghe cũng khá hay.

Mr. Đàm đã nhuần nhiển để chuyên trị dòng nhạc này. Anh ca không quá mùi cũng không quá da diết nên những ca khúc bolero như “Nhật Ký Đời Tôi,” “Thói Đời,” “Tình Yêu Trả Lại Trăng Sao” và “Sương Lạnh Chiều Đông” không bị quá nhão. Ngoài ra anh cũng cho vào những ca khúc tươi vui như “Bên Nhau Ngày Vui,” “Ghen,” “Giả Từ Đêm Mưa” và đặc biệt là “Gặp Nhau Làm Ngơ” qua vũ điệu chachacha. Nghe nhịp trống làm nhớ đến thời còn ham mê khiêu vũ.

Lần này lối hòa âm cũng tương đối tốt. Không mới lạ nhưng cũng không quá xưa nên không bị nhàm chán. Về lối phát âm của Mr. Đàm cũng đả nhẹ nhàng hơn trước tuy rằng chữ “ch” và “tr” nghe vẫn còn hơi nặng như “Một sớm tan chuông tà áo trắng ngập đường / Mình anh chơ vơ chờ em trước cổng trường” (“Bên Nhau Ngày Vui”). Anh hát chữ “hoa hòe” trong “Xoá Tên Người Tình” nghe thật ngộ nghĩnh.

Đỗ Bảo là một trong những nhạc sĩ trẻ tài hoa. Nhạc do anh viết và luôn cả nhạc do anh biên soạn đều chứa đựng rất nhiều màu sắc. Cho nên sự thành công của Cánh Cung 1 và Cánh Cung 2 là nhờ vào những giọng ca khác nhau để tô lên những hình ảnh trong âm nhạc của anh nhất là với sự đóng góp của Hồ Quỳnh Hương, Khánh Linh, Nguyên Thảo, Nguyễn Ngọc Anh, Lê Hiếu và Trần Thu Hà.

Với Cánh Cung 3: Chuyện Của Mặt Trời, Chuyện Của Chúng Ta, Đỗ Bảo đặc hoàn toàn vào ca sĩ đầy sắc màu Trần Thu Hà. Tuy không nhiều sắc thái như hai đĩa trước nhưng đền bù lại là người nghe có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn một album từ đầu đến cuối. Đương nhiên có bài hợp với Hồ Quỳnh Hương hoặc Nguyễn Ngọc Anh hơn Trần Thu Hà nhưng dành trọn một đĩa nhạc cho một giọng hát sẽ không làm gián đoạn đi sự thưởng thức.

Nghe Cánh Cung 3 mới khâm phục sự biến hóa rất khéo léo của Trần Thu Hà. Từ bài pop-rock tươi vui đầu tiên trong “Đôi Giầy Lười” chuyển sang điệu bossa nova về đêm của “Hành Trang Để Yêu” rồi quay qua không gian raggae trẻ trung của “Chuyện Tôi Yêu,” Trần Thu Hà hát rất đẹp tuy không phải là gu của mình. Đến bài thứ tư mới thật sự là bài Đổ Bảo viết Trần Thu Hà ca. Cô hát câu đầu tiên của “Biết Mãi Là Bao Lâu” nhẹ nhàng, mộc mạc nhưng rất sâu sắc: “Anh đâu phải tiên phật / mà nhìn ra khoảng trống / thấy được vạn vật.”

Già giặn và sâu lắng nhất là “Người Câu Bóng” với sự dàn dựng rất đơn giản của đàn dương cầm và violon để đưa giọng hát đến cận kề người nghe. Ngược lại trẻ trung và tươi tắn nhất là “Kế Hoạch Làm Bạn” với nhiệp điệu tưng bừng hớn hở cho thấy rằng Trần Thu Hà có thể thay đổi trong bất cứ hoàn cảnh nào. Và cô có thể hát quyển sổ điện thoại (phonebook) nếu cô muốn.

Cánh Cung 3 chứng minh rằng Trần Thu Hà không chỉ là sự lựa chọn khôn ngoan mà là không có lựa chọn nào có thể vượt hơn được để đưa mượt mà 12 ca khúc không cùng màu sắc.

Thiên Tôn có chất giọng baritone khoẻ. Được đào tạo trong trường lớp âm nhạc nên anh có cơ bản nhạc lý rất vững vàng. Với cách hát nhẹ nhàng, cao vút và cách sử lý nhịp thở gọn ghẽ, anh đã chinh phục được khán giả trong cuộc thi VStar năm 2012.

Đầu tháng 8 Thiên Tôn vừa ra mắt album đầu tay do trung tâm Thúy Nga phát hành. Hương Xưa gồm 11 ca khúc vượt thời gian đã được hát đi hát lại khá nhiều nhưng Thiên Tôn không đem lại được gì nét riêng biệt ngoài cách hát bán cổ điển. Mỗi ca khúc trong album rất khác biệt. Từ tác giả đến màu sắc đều không đi chung với nhau. Dường như nhà sản xuất chỉ thu thập lại các bản nhạc rồi bỏ vào CD. Tuy nhiên lối trình bài của Thiên Tôn lại rất giống. Chỉ cần nghe một bài là có thể đoán được cách hát của Thiên Tôn trong những bài còn lại.

Hương Xưa là một album đẹp và sang nhưng lại bị ép vào khuôn khổ. Thiên Tôn ca rất chừng mực, rất đúng tông và không thố lộ quá nhiều cảm xúc. Mỗi bài nghe rất đều đặn tuy lối hòa âm có chút thay đổi như “Thu Quyến Rủ” qua điệu blues-swing. Tuy không biểu lộ nhiều nhưng bài “Lòng Mẹ” vẫn rất thấm. Có lẻ ai ca về mẹ cũng điều rung cảm.

Without prior knowledge of Carla Bruni as a pop singer, I wouldn’t have imagined that the sultry voice on Little French Songs came from the former first lady of France. Unlike the image of a glamorous politician’s partner who rocked Dior suits, Bruni comes across as a sensible singer playing an acoustic guitar. The music in the album does convey that laid-back intimacy and simplicity. Although she penned most of the album herself, my French is too limited to comment on the lyrics. I am not going to pretend I understand what I am hearing, but that doesn’t deter me from enjoying the beautiful French singing backing up by the spare, elegant arrangements. From the groovy Latin flavor in “Chez Keith et Anita” to the Happy Feet in “Le Pingouin” to the gorgeous melody in “Dolce Francia,” every track on this album is Français.