Tuyết Mai có chất giọng toả khói thích hợp với nhạc jazz ballad cho nên qua phiên bản blues “Gửi gió cho mây ngàn bay” (Đoàn Chuẩn và Từ Linh), cô xử lý xuất sắc. Cô hát nhẹ nhàng, chậm rãi, và đầy tự tin. Đồng thời, lối giữ nhịp chặt chẽ qua double bass của Hoàng Nam và cách chơi dương cầm solo đậm chất blues của Hoàng Thiện nghe hơi bị phê.

Ấn bản jazz “Người em sầu mộng” (thơ Lưu Trọng Lư, nhạc Y Vân) cũng không kém phần lôi cuốn. Sự phối hợp giữa jazz, orchestra, và rock guitar (của Nhật Đông) khéo léo và khiến tôi ước ao cả album được hòa âm và phối khí theo jazz.

Vì những bài jazz quá sôi động nên những phần hoà âm mềm mại của Duy Cường hơi bị chìm. Chẳng hạn như “Tình khúc mùa xuân” (Ngô Thụy Miên), cách hòa âm rất Duy Cường. Dĩ nhiên Duy Cường dùng dàn dây là khỏi phải nghi ngờ nhưng phần nhịp điệu thì hơn yếu.

Tuy đây không phải là một jazz album tôi mong đợi nhưng vẫn là một album ballad lãng mạn và sâu lắng. Tuyết Mai tỏa sáng với giọng cao của mình qua “Mùa hè đẹp nhất” (Đức Huy), nồng nàn qua “Phôi pha” (Trịnh Công Sơn), và đầy cảm xúc qua “Nếu một mai em sẽ qua đời” (Phạm Duy). Lần đầu tiên nghe Tuyết Mai hát. Rất ấn tượng.

Vài tháng gần đây tôi theo dõi chương trình “Âm nhạc và đời sống” của băng nhạc Motif Music Group gồm có thành viên Trúc Sinh (piano & keyboard), U Minh Kiệt (bass guitar), Tuấn Joe (guitar), Danh Huỳnh (drums), và Quốc Khanh (guitar). Đây chỉ là những jam sessions với tính cách giải trí để chúng ta có một chút niềm vui và âm nhạc để sống qua những ngày tháng đại dịch. MMG đã thực hiện 16 chương trình và đặc sắc là hai episodes với sự góp mặt của Hồ Hoàng Yến và Thanh Hà. Tuy nhiên, episode đáng được chú ý đến là tiếng hát mặn nồng của Thương Linh.

Lần đầu tiên tôi nghe Thương Linh hát là năm năm trước qua những ca khúc của Trần Dạ Từ và tôi đã có ấn tượng ngay. Khi nghe cô hát trong “Âm nhạc và đời sống,” tôi mới nhớ lại chất giọng khàn và đầy lôi cuốn của cô. Thương Linh mở đầu chương trình với nhạc phẩm “Ngỡ như tình đã quên” của nhạc sĩ Lê Hựu Hà. Khác với sự trẻ trung của Mỹ Tâm khi hát mười mấy năm về trước, Thương Linh hát với một tâm trạng sâu lắng và tâm sự từng trải. Cô tiếp tục bốc cháy qua “Giọt nắng bên thềm” của nhạc sĩ Thanh Tùng. Thấm thía nhất là khi Thương Linh nhẹ nhàng thả câu, “Sỏi đá rêu phong / Sỏi đá chưa quên chân người.”

Nổi bật nhất chương trình là tác phẩm “Ta với ta” của Tuấn Joe. Qua chất giọng sương khói và cảm xúc chân thật, Thương Linh khơi lại nỗi đau của tác giả, “Ta gặp nhau thoảng như mây khói / Ta tìm nhau tìm trong ký ức / Nhưng giờ đây chỉ còn nước mắt / Thay lời yêu hẹn ước ngày nào.” Tuấn Joe móc dây guitar như móc ra nỗi lòng của mình qua phần dạo nhạc. Đây là một bài ballad buồn với ca từ giản dị và giai điệu đẹp.

Thương Linh kết thúc chương trình với “Vết thương cuối cùng” của Diên An. Qua cách maneuver nhẹ nhàng vòng quanh nhịp điệu bossa nova (và những lời nói bằng tiếng Anh rất chuẩn của Thương Linh lúc trò chuyện với các nhạc sĩ), ước gì được nghe những nhạc phẩm jazz ballad do cô thể hiện.

Tôi không rõ cái tên BINZ có phải lấy cảm hứng từ JAY-Z hay không nhưng nếu như nói về cách làm thơ và chơi chữ thì giữa hai người là một trời một vực.

Tôi đã nghe nhạc JAY-Z khá lâu và nghiên cứu rất kỹ những gì JAY đã rap. Từ cách flow đến cách đặt lời, JAY có năng khiếu bẩm sinh. Chẳng hạn như cách chơi chữ của JAY, “I am not a businessman / I am a business, man” (“Tôi không phải là người kinh doanh / Tôi là kinh doanh”). Hoặc có những câu nói về tính cách hustler, “I sell ice in the winter / I sell fire in hell / I am a hustler, baby / I sell water to a well” (“Tôi bán nước đá cho mùa đông / Tôi bán lửa dưới địa ngục / Tôi là người có nghị lực / Tôi bán nước cho giếng nước”). JAY còn có rất nhiều ca từ rất độc đáo và cái đặc điểm của JAY là không cần viết xuống lời. JAY viết từ trong đầu và chỉ cần feel beat là rap.

Tôi theo dõi BINZ chỉ gần đây thôi. Cách flow của BIN cũng khá, nhất là khi ride những con beats của Touliver. Tuy nhiên, nói về phần lyrics thì Bin chưa đủ tiêu chuẩn thành “Da Poet” như BIN tự xưng. Chẳng hạn như bài hit mới nhất “Bigcityboi” đã nhận được nhiều lời khen về cách chơi chữ của BIN như câu này, “Hợp âm anh thích là Cm / Xe em thích BM / Việc anh thích là see em.” Cách vần amateur chỉ để cho vui thôi như BIN thừa nhận, “Nhạc đơn giản, không phải cầu kì.” Tuy nhiên, BIN thông minh, biết theo đuổi thị trường, và làm hits để trending.

Dĩ nhiên là sự so sánh giữa JAY-Z và BINZ thì không công bằng. Tôi chỉ dùng JAY-Z để dẫn chứng cái tiêu chuẩn (standard) của “the real lyricist.” Tôi không rõ BIN có đủ khả năng để trở thành một lyricist hay không. Cho nên nghệ dành của BIN bây giờ là “Da Entertainer” đúng hơn là “Da Poet.” Có thể sau này khi BIN không còn chasing hits nữa thì BIN sẽ chứng minh mình thật sự là một poet. Hy vọng là như thế. We’ll see.

Chiều hôm nay lái xe một mình trên xa lộ hơn ba tiếng đồng hồ, tôi tạm thời gác lại hết những chuyện phiền muộn trong đời sống để chìm đắm vào sáu tập Truyện ngắn của nhạc sĩ Phan Mạnh Quỳnh. Mỗi câu chuyện tình cảm sâu lắng được kể qua chất giọng ấm áp của Hà Anh Tuấn và những phần hoà âm mộc mạc, sang trọng, và êm dịu.

Đây là một concept album được sắp xếp kỹ càng để tạo cho người nghe được một cảm nhận (experience) trọn vẹn từ đầu đến cuối tuy ngắn ngủi. Nhưng nếu phải chọn một trong sáu câu chuyện thì tôi sẽ chọn “An.” Chỉ nghe hai câu đầu, “An ơi! Hãy ước hoa đăng chuyển lời / Mênh mang gió tới lắng nghe chờ đợi,” khiến tôi nhớ ngay đến người bạn cũ tên An. An ơi! Thấm thoát hơn hai mươi năm rồi đã không gặp. Qua tiếng đàn dương cầm vu vơ hoà quyện với dàn dây mang máng buồn, Hà Anh Tuấn đem đến trong tôi một thoáng xao xuyến khi hát câu:

Chân đi không nỡ, tay buông không thành
Sợ đời lạc mất dấu
Vương đôi giọt sương khóe mi dứt áo ta buồn
Hương còn chưa thể phai ai níu con đường.

Truyện ngắn là một album truyền cảm, lãng mạn, và rất Hà Anh Tuấn.

Lâu rồi mới được thưởng thức lại giọng ca nam đẹp và đằm thắm của Đức Tuấn như thuở ban đầu. Đôi mắt người Sơn Tây và Ngậm ngùi… Chiếc lá thu phai là hai sản phẩm khởi đầu của Đức Tuấn trọn vẹn từ giọng hát đến hoà âm. Sau này Đức Tuấn phát âm quá điệu có lúc nghe nổi cả da gà. Đức Tuấn đã cố gắng sửa đổi và cho đến album này mới thật sự thoát khỏi cách hát dẻo quẹo ấy.

Cũng giống như những album tác giả Đức Tuấn đã thực hiện, Trọn một kiếp yêu gồm mười tác phẩm tiêu biểu của nhạc sĩ Lam Phương qua phần hoà âm phối khí của nhạc sĩ Đức Trí. “Kiếp nghèo” vẫn là nhịp điệu tango nhưng nó trở thành sang trọng qua bàn tay của Đức Trí. Cách sử dụng dàn dây để khiêu vũ theo giọng hát ấm áp của Đức Tuấn thật tuyệt.

“Khúc ca ngày mùa” được hoà âm qua vũ điệu cha cha cha vui nhộn đưa người nghe trở về với miền thôn quê. Đức Tuấn cũng phải đổi sang giọng Nam để hòa nhịp với nhạc cụ quê hương (như mộc cầm) Đức Trí quyện vào. Qua “Một mình,” Đức Tuấn hát như tự sự với tiếng đàn dương cầm. Đức Trí không dùng đến phần nhịp điệu (rhythm section) mà chỉ dùng dàn dây (string section) để tạo ra một không gian thân mật (intimacy). Cách sử dụng a cappella để đệm cho ca khúc “Tình Bơ Vơ” thật thú vị. Nó tạo ra một phong gian nguyện cầu buồn thê lương.

Một bất ngờ đầy hướng thú của album là sự xuất hiện của Ngọc Khuê. Dĩ nhiên Ngọc Khuê hát nhạc phẩm nào cũng khác lạ cả và ca khúc “Duyên kiếp” cũng không ngoại lệ. Cho nên bài song ca này Khuê nuốt chửng Tuấn rồi. Có lẽ Trí hoà âm bài này theo điệu funk không phải theo Tuấn mà là theo Khuê. Ngược lại, “Cho em quên tuổi ngọc,” Đức Tuấn hát với Hồng Nhung hợp rơ hơn. Phần hoà âm bán cổ điển của Đức Trí khá hấp dẫn. Trí và Đức cũng song ca bài “Ngày tạm biệt.” Giọng Trí nghe cũng OK lắm đấy.

Từ giọng hát đến hòa âm đến tác tác phẩm, đây là một trong những album xuất sắc của Đức Tuấn. Sự hợp tác giữa Tuấn và Trí đem đến một sản phẩm giá trị. Chắc chắn họ sẽ tái hợp cho những dự án trong tương lai.

Trong Nhật ký cảm xúc của nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường gồm có sáu câu chuyện buồn, rất bùi ngùi. “Một Câu Chuyện Buồn” của anh được kể lại qua giọng hát sương khói của Ái Phương. Cô tâm sự về một cuộc tình dở dang vì mẹ cha ngăn cách hai người để rồi “Nhìn người xưa hạnh phúc bên tổ ấm / Lòng sao thấy vui trong tiếc nuối.” Ái Phương hát rất nhẹ nhàng nhưng đủ thấu vào tim tuy tôi chưa bao giờ có được cảm giác vui trong tiếc nuối.

Tình khúc tự sự “Mỗi khi tôi buồn” được Nguyên Hà kể lại qua giai điệu blues nồng nàng. Cô bày tỏ nổi đau, “Và người ra đi mãi, tiếng yêu vẫn còn ở lại / Rớt rơi bên song nhà ai, xuýt xoa những tiếng thở dài.” Cô phát âm chữ “xuýt xoa” hơi bị cute (vừa tội nghiệp vừa dễ thương làm sao). Không biết ngoài đời Nguyễn Minh Cường có si tình đến thế không. Còn tôi thì người ra đi chẳng để lại gì cả.

Lời của “Điều Buồn Nhất Khi Yêu” cũng thắm thía: “Đời người con gái một khi đã thật lòng yêu ai / Mặc kệ lý trí rồi đánh đổi cả tương lai.” Tôi không tin nhưng vẫn bị giọng hát quyến rũ của Hòa Minzy thuyết phục (mấy thằng dại gái dễ bị dụ lắm.) Hơi tiếc là giai điệu bị ảnh hưởng Chinese melody. Điệp khúc trong “Ngày mưa em có buồn không” qua giọng hát falsetto của Trung Quân cũng không thoát được âm hưởng nhạc Tàu.

Nếu không có 3 “special tracks” của Thanh Hà, Lệ Quyên, và Hồ Ngọc Hà thì đây là một concept album buồn và lãng mạn nên thưởng thức. Tuy nhiên, nếu bạn đang thất tình thì đừng tìm nghe. Có thể khiến bạn đau đớn thêm. Hoặc nếu bạn là thành viên incel cũng đừng nên nghe. Mắt công bạn nổi cơn làm bậy. Tôi không bị thất tình mà còn bị nhói cả tim đấy.

Đây là lần đầu tiên tôi nghe giọng hát của Hà Lê nên cũng chẳng rõ lai lịch của em (mới Google biết em 35 tuổi nên nhỏ hơn tôi) nhưng tôi thích ngay cách em biến hoá nhạc xưa với âm hưởng hiện đại. Từ “Huế, Sài Gòn, Hà Nội” được đổi mới qua giai điệu reggae, đến “Biển nhớ” với electronic hip-hop, đến “Ở trọ” với không gian ambience, Hà Lê cùng những nhạc sĩ hoà âm thổi vào ca khúc Trịnh Công Sơn những luồng gió contemporary. Đã lâu rồi mới được thưởng thức nhạc Trịnh với những thay đổi mới lạ.

Xuân Hảo có giọng ca trầm đẹp. Qua Bản tình trầm Hảo cover lại những ca khúc lãng mạn như “Tháng giêng và anh” và “Niệm khúc cuối” (Ngô Thuỵ Miên) rất trung thành. Những bài hoà âm cũng đơn giản không có gì mới lạ. Hảo cũng cover lại những bài trữ tình như “Tình bơ vơ” (Lam Phương) và “Mùa đông của anh” (Trần Thiện Thanh). Chỉ có khác là không đủ sến thôi. Album nghe cũng tạm. Không dỡ cũng chẳng có gì nổi bật.

Sự kết hợp giữa saxophonist Vũ Anh Tuấn và ca sĩ Đồng Lan đem đến những giai điệu jazz êm dịu và mới lạ cho những ca khúc trữ tình Việt Nam. “Phố đêm” là thành công nhất trong album. Đồng Lan hát khác hẳn với cách sến sặc chúng ta thường được nghe qua ca khúc này. Cô sửa lại giai điệu một chút cho thích hợp với nhạc jazz Latin. Cách solo của Vũ Anh Tuấn tuy ngắn nhưng đậm đà. “Xuân này con không về” tuy không thay đổi nhiều như nghe cũng rất thấm thía. “Khi người yêu tôi không” được swing nhẹ nhàng khá phê nhất là lúc solo của tay dương cầm. Phải chi cả album đi theo hướng này hay biết mấy. Đáng tiếc những bài nước ngoài làm loãng đi không khí Việt jazz. Vũ Anh Tuấn chỉ nên đảm nhiệm phần hòa âm và chơi sax. Phần ca thì nên để Đồng Lan thực hiện. Anh ca thiếu tự tin và phát âm tiếng Anh chưa chuẩn. Hơi uổng cho album này.

Với niềm đam mê nghe nhạc jazz, tôi quý trọng tiếng kèn saxophone, nhất là chất đẹp dịu dàng của cây alto. Tôi đã từng bị lôi cuốn bởi âm thanh của Charlie Parker, Cannonball Adderley, Ornette Coleman, rồi đến Eric Dolphy. Dĩ nhiên tôi không so sánh Thanh Lâm với những tay jazz legends đó nhưng tôi hơi đáng tiếc là anh không phát triển được sự quyến rũ của cây alto qua album mới nhất của anh với tựa đề Nghĩa mẹ tình cha bao la biển trời. Từ bài mở đầu “Lòng mẹ” của nhạc sĩ Y Vân cho đến bài nhạc ngoại quốc cuối cùng “Papa”, anh rất chung thủy với lời nhạc của tác giả và không cho mình cơ hội để ứng tấu (improvise). Không một đứa con Việt Nam nào mà không nằm lòng giai điệu của “Lòng mẹ” nên anh không cần phải chơi đúng theo khuôn khổ của nó. Đáng tiếc hơn là anh dùng bài hoà âm pop ballad quá bình thường để thổi tiếng kèn của mình thay vì chơi với một bang nhạc sống nhóm bốn (quartet) hoặc với một dàn nhạc giao hưởng (orchestra). Có lẽ đó là sự đầu tư tốn kém lớn lao cho nghệ thuật nên anh chỉ dừng lại ở một album không lời dành cho các nhà hàng Việt phục vụ khách nước ngoài.